foto: © Bas Breetveld - Biesbosch
Vroeg in de ochtend lonken mistige kreken. Wanneer je in de boot stapt, voel je het direct. Zelfs op de donkerste dagen doet water wonderen. De natuur kalmeert de zintuigen en herstelt de geest.
Het vinden van rust in de natuur is een natuurlijke reactie. In het bijzonder voor mensen met een diepgewortelde behoefte aan verbinding met de natuurlijke wereld. De Nederlandse fotograaf Bas Breetveld maakte van de Biesbosch - een van de laatste uitgestrekte gebieden met zoetwatergetijdengebieden in Noordwest-Europa - zijn tweede thuis.
Als autodidact heeft Bas Breetveld de afgelopen tien jaar een reputatie opgebouwd als een professionele, toegankelijke landschaps- en natuurfotograaf. Tijdens zijn fotoreizen genoot hij ervan zijn avonturen te delen en anderen te helpen hun vaardigheden te ontwikkelen.
Inzoomen
Bas stond bekend als de beverfluisteraar van Nederland, vanwege zijn vaardigheden en geduld bij het lokaliseren en observeren van deze ongrijpbare, voornamelijk nachtelijke, semi-aquatische dieren. Bevers zijn het op één na grootste knaagdier ter wereld en hebben de capaciteit om op natuurlijke wijze zoetwatermoerassen te herstellen en ze te veranderen in fantastische oases van leven.
Na een verblijf in Alaska met zijn vrouw Nancy en de legendarische Canadese natuuronderzoeker Charlie Russell, die Grizzlyberen observeerde en fotografeerde in Katmai National Park, realiseerde Bas zich dat zijn toekomst ‘outdoor’ was.
De Biesbosch en de bruine beer lijken niet veel met elkaar te maken te hebben. Toch hebben ze hier niet zo heel lang geleden nog rondgelopen. Tot in de 11e eeuw na Christus nog... ~Bas Breetveld
Nadat hij zelf ‘wildlife encounters’ had meegemaakt, begreep hij het belang van ecotoerisme om kennis van de natuur te bevorderen en begon hij natuurfotografie tours in dit wetlandgebied.
IJsvogels en bevers waren zijn oorspronkelijke totemdieren. Gedreven door zijn passie voor technologie en innovatie ontwikkelde Bas nieuwe schuilhutten en equipment. Zoals veel reisgenoten zeiden, de boottocht over de rivier en kajakken in de kreken, maar ook de rustige uren in fotohutten wachtend op ‘het grote moment’, hebben onvergetelijke herinneringen achtergelaten die het leven van veel deelnemers nieuwe diepte en betekenis gaven.
Uitzoomen
Bas legde de essentie van wilde natuur in de laaglanden vast door middel van intieme portretten, en was daarbij zowel fotograaf als environmentalist en kunstenaar. In de laatste jaren evolueerde zijn werk en oversteeg dat de fotografie van wilde dieren. Hij ging op zoek naar de essentie van het steeds veranderende spel van licht en water in de natte landschappen.
Bas vond inspiratie in de Zhuangzi, een van de fundamentele teksten van het taoïsme. Een kernbegrip in het taoïsme is de kunst van het waarnemen. Een van de lastigste belemmeringen om duidelijk te zien, zijn volgens de Chinese filosoof Zhuang Zhou vooropgezette ideeën en praktijken; het loslaten daarvan is de sleutel.
"Dit is ze, de stronk der IJsvogelstronken. Daar ligt ze in al haar schoonheid te blinken met haar wulpse doch scherpe lijnen, tientallen jaren onaangeroerd door mens en machine. Slechts de diepe rimpels in haar huid verraden haar leeftijd. Vanonder de geïmproviseerde camouflage werd ik er bijna emotioneel van. Na al die jaren op zoek naar dé stronk en daar lag ze. Urenlang lag ik daar op de vloer van de boot te genieten." - Bas Breetveld
Volgens zijn vriend Jan van der Greef (impressionistische natuurfotograaf en hoogleraar analytische biowetenschappen) was het "Een andere manier van observeren, en geïnspireerd raken door onderlinge verbondenheid, door de harmonie tussen het detail en de context".
De Zhuangzi gebruikt de analogie van kunstenaars die niet rationaliseren, maar meegaan met de flow, instinctief en spontaan creëren en één worden met hun proces en pad. Dit heeft zijn latere fotografie diepgaand beïnvloed.
Gravitatie naar het licht
In plaats van de buitenkant te fotograferen, begon Bas de binnenkant vast te leggen - reflecties van het innerlijke zelf van de waarnemer en wat waargenomen wordt. Het overschrijden van de grenzen en de scheiding van singulariteit, inclusief organismen en gebeurtenissen.
Observerend, onbevooroordeeld, zonder vooropgezette ideeën, de essentie van het leven vastleggen terwijl het zich ontvouwt, zonder schema, alleen momenten.
Bas nam zijn bootgenoten mee op reis door verschillende gemoedstoestanden, dwars door moeraslanden en cameralenzen, om uiteindelijk aan het eind van de dag als een ander mens terug te keren aan land. Dichter bij de kern, al is het maar voor even, maar met een geïnternaliseerde ervaring waarnaar men altijd terug kan gaan.
Urenlang lag ik daar op de vloer van de boot te genieten. ~Bas Breetveld
Deze staat van flow, van volledig ondergedompeld zijn in een gevoel van focus, volledige betrokkenheid, het gebrek aan tijdsbesef en genieten van het proces van creativiteit, draagt bij aan geluk en groei. Het leven zelf kan niet worden vastgelegd, alleen ervaren en omarmd.
Bevers verloren op 5 december 2019 hun fluisteraar Bas Breetveld.
Zijn foto's en gedachten blijven een inspiratie voor iedereen die één wil worden met De Weg (Dào 道) door in harmonie met (hun) natuur te leven.
Bas Breetveld op YouTube:
