Al vrij kort na de start van de digitale Pen start Olympus een tweede Micro Four/Thirds lijn. De nieuwe Pen E-PL1 is niet op retro gebaseerd en mikt op een breed publiek. Met nieuwe gebruiksmethoden die de fototechniek voor iedereen hanteerbaar moeten maken. Interessant!
Leg je de specificaties van de eerste twee Pennen ernaast, dan zie je meteen: de E-PL1 heeft een ingebouwde flitser. Met een dubbele scharnierconstructie rijst het lichtbronnetje elegant omhoog. Netjes gedaan.
Dit is natuurlijk heel wat fijner dan een losse flitser op de camera schuiven, zoals bij de Pen E-P1 en E-P2 (er moet daar dan geen opsteekzoeker op de camera zitten, want dan kun je niet flitsen: retro heeft z'n prijs...).
Met dit soort ongemakken moet je niet aankomen als je een camera wilt maken, die je aan zo ongeveer iedereen wilt slijten. Dus: ingebouwde flitser.
Gemakkelijker
Geen reflex, maar wel het kwaliteitsniveau ervan: dat blijft het handelsmerk van het Olympus Pen concept. Het reflexsysteem met opklapspiegel blijkt best overboord te kunnen worden gezet, zo zagen we al bij de E-P1 en E-P2.
Zonder dat je ook maar één enkel diafragma- of sluitergetal ziet, werk je met achtergrondscherpte en beweging
Camera's en objectieven kunnen daardoor nog weer kleiner. Vanuit technisch/mechanisch oogpunt bezien is het zelfs eenvoudiger, omdat je minder bewegende onderdelen hebt. En ook belangrijk: het biedt nieuwe gebruiksmogelijkheden.
Olympus laat dat perfect zien in de E-PL1. Deze camera stelt je in staat met diafragma en sluitertijd te werken zonder dat je het gevoel hebt met techniek bezig te zijn. Olympus noemt het Live Guide. Zonder dat je ook maar één enkel diafragma- of sluitergetal ziet, werk je met achtergrondscherpte en beweging.
Voorbeeld: je kiest de functie 'Vervaag achtergrond' en er verschijnt een verticale schuif rechts in beeld. Bovenaan de schaal van de schuif staat 'Wazig', onderaan staat 'Scherp'.
Met de vierwegknoppen achterop de camera verplaats je de schuif omhoog of omlaag, om te kiezen voor een onscherpe, respectievelijk zo scherp mogelijke achtergrond. Je ziet het resultaat ook meteen.
Bijzonder
Op een first time user zal dit volstrekt logisch overkomen. Maar: het kon tot voor kort niet. Bij een reflex staat het diafragma altijd helemaal open om de zoeker zo helder mogelijk te houden; alleen tijdens de opname is het even gesloten tot de gekozen waarde. Maar dat hoeft hier niet per se, want de helderheid van het lcd-beeld wordt gewoon aangepast.
Olympus heeft het aantal knopjes beperkt gehouden. Druk op de OK-knop en de belangrijkste functies verschijnen rechts in je beelden, zoals ISO-waarde, witbalans en belichtingscorrectie.
Dus als je kiest voor een scherpere achtergrond gaat het diafragma ook echt verder dicht. Dat er dan minder licht binnenkomt, merk je niet aan de helderheid van het lcd-scherm, want die wordt constant gehouden. Alleen als je bij weinig licht voor een klein diafragma kiest kan het lcd-beeld ruis gaan vertonen: ruis die niet op de foto komt.
Dit kijken door het gesloten diafragma gebeurt wanneer je Live Guide gebruikt, en die is gekoppeld aan de gebruiksstand iAuto. In de gewone fotografeerstanden P, A, S en M is het diafragma altijd wel helemaal open tot het moment van de opname.
Behalve wanneer je de visuele scherptedieptecontrole activeert: dan gaat het diafragma dicht tot de gekozen waarde. Ook dan past het lcd-scherm z'n helderheid aan. Geweldig voor fotografen die bewust hun scherptediepte willen sturen. Ook al omdat je op het beeld kunnen inzoomen, om de scherpte heel exact te kunnen controleren/sturen.
Eenvoudig
Wie een compactcamera gewend is, de Pen E-PL1 overweegt en bovenstaand technisch verhaal leest: vergeet wat er staat en onthoud dat de Pen E-P1 je erg makkelijk vertrouwd kan maken met alle basisfactoren voor een geslaagde foto. Zonder je met techniek te vermoeien of te verwarren.
Zoals er scherptediepte wordt gewerkt, kun je ook de weergave van beweging regelen (bewogen of bevroren, de beeldverversingssnelheid van het lcd-scherm wordt vertraagd om beweging te simuleren).
Plus de belichtingscorrectie (lichter/donkerder), de kleurtoon (warm/koel) en de kleurverzadiging (weinig/veel kleur). Dat is eigenlijk alles wat er nodig is om foto's naar je hand te zetten. Ja, zo eenvoudig kan de fototechniek dus zijn!
Olympus heeft deze functies gekoppeld aan de iAuto stand, die feitelijk is bedoeld voor fotograferen zonder dat je iets hoeft in te stellen.
De Pen E-P1 kan je erg makkelijk vertrouwd maken met alle basisfactoren voor een geslaagde foto
Maar de slimme insteltechniek verdient eigenlijk wel een eigen stand: iCreative zou een mooie naam zijn. Het verdient meer in het zonnetje te worden gezet als een unieke feature.
Zoeker
Als je deze live view mogelijkheden ziet is de reflexzoeker ouderwets. Maar: het lcd-scherm is bij zonnig weer vaak minder goed afleesbaar, en dan is het soms gokken waar je onderwerp ongeveer zit. Dat is geen fotograferen! Je bent aan het mikken, compositie speelt even geen rol. Het was het voornaamste kritiekpunt op de Pen E-P1 en het werd opgelost met de Pen E-P2, die wordt geleverd inclusief die mooie, opsteekbare lcd-zoeker.
Het goede nieuws is dat deze zoeker los te koop is en ook op de E-PL1 past. Die zoeker is groot, helder en gedetailleerd en verhoogt de gebruiksmogelijkheden enorm.
Natuurlijk schreeuwt Olympus niet van de daken dat je hem erbij zou moeten kopen, maar als je een beetje de smaak te pakken hebt met de E-PL1, dan koop je hem er vast wel een keertje bij.
Als de reflexen
Gebruik je niet de iAuto-stand dan kom je in de normale gebruiksmogelijkheden terecht en werkt de E-PL1 in grote lijnen als de Olympus reflexen. Met veel goed bruikbare scènestanden, plus 7 creatieve filters (zoals pop-art, pinhole en grofkorrelig zwart-wit), allemaal dik in orde. En door live view altijd direct te beoordelen. Natuurlijk zijn ook de traditionele belichtingstanden aanwezig.
De Olympus reflexen bieden altijd erg veel mogelijkheden alle functies helemaal naar eigen smaak te laten werken. Het merendeel ervan zit in een apart menu, dat je ook in z'n geheel kunt verbergen, voor als je dit allemaal veel te ver gaat. Bij de E-PL1 is dit hetzelfde.
Luxeprobleem?
Het objectievengamma voor Micro Four/Thirds breidt zich langzaamaan uit. Iets té langzaam, want een compacte telezoom ontbreekt. Raar! De 40-150 mm voor het gewone Four/Thirds systeem is een goed en klein dingetje: daar hoeft niet zoveel aan te worden aangepast! Je kunt hem met behulp van een adapter wel gebruiken, maar dat is een dure oplossing.
Een Pen is voor altijd en overal
Olympus heeft nu alleen de 14-42 mm standaardzoom, die inschuifbaar is, plus de platte 2,8/17 mm. Een 14-150 mm megazoom is in aantocht, en er is ook sprake van een groothoekzoom. Het is wel begrijpelijk: Olympus kan niet alles tegelijk brengen. Maar in korte tijd al drie bodies, en dan toch nog maar twee objectieven, dat is niet erg synchroon. Overigens is de standaardzoom een prima ding. Weliswaar geen hoogvlieger, maar wel compact en veelzijdig genoeg.
Compact of Pen?
Het is verrassend wat een compactcamera tegenwoordig aan kwaliteit kan leveren. Zo zie je bijvoorbeeld een Panasonic Lumix TZ7 (en de nieuwe TZ10) zeer goed presteren, met mooi scherpe, zeer gedetailleerde opnamen, waarbij de eerste indruk je niet direct vertelt dat hier een compact werd gebruikt.
Pas bij nadere bestudering kun je dat zien, en dan zit je op het niveau van microscopische haarkloverij. Dus dat zou je bij de vraag kunnen brengen: biedt zo'n Pennetje nu echt wel zoveel meer kwaliteit?
Een goede compact doet het goed bij ISO 80 tot 200. Vanaf ISO 400 ga je in toenemende mate details missen. Hoe erg dat is hangt samen met de grootte waarop je je uiteindelijke beeld presenteert.
De Pen geeft bijvoorbeeld zelfs op ISO 800 een veel hogere detaillering. Het beeld is veel schoner, minder groezelig in egale vlakken. En je hebt altijd een duidelijk rijkere toonschaal. Schaduwen lopen minder snel dicht, lichte partijen geven veel meer details.
Bij hogere ISO-waarden lopen de verschillen nog verder uiteen. Dan moet de conclusie zijn: zelfs een goede compact is in de eerste plaats een mooiweercamera, een Pen is voor altijd en overal. Ook bij sfeervolle kroegfoto's of huiskamerportretjes zonder flits zul je fraaie resultaten krijgen. Al met al: straatlengtes beter dan wat een goede compact presteert, al komt het verschil er met mooi zonnig weer niet zo sterk uit.
Bekijken we de resultaten op zichzelf, dan zie je globaal hetzelfde kwaliteitsbeeld als bij een Olympus E-602 en de Pen E-P1 en E-P2. Fijne, ietsjes warme kleurweergave (prettig). Een uitstekend bruikbare ISO 800, verrassende goede ISO 1600, en 3200 nog beter dan alleen voor pure noodgevallen.
Vakantie
Zeer geslaagd, deze Pen E-PL1. Live Guide is erg aanlokkelijk voor de beginner die invloed willen hebben op z'n instellingen. Het cameraatje is wat groter dan een compact, duidelijk kleiner dan een reflex. Ideaal voor vakantie. Houd wel rekening met de aanschaf van de lcd-zoeker.
