The Unseen Saul Leiter

In The Unseen Saul Leiter worden zesenzeventig recent ontdekte beelden uit zijn immense collectie van meer dan 40.000 kleuren-dia’s voor het eerst gepubliceerd.

Zorgvuldig samengesteld door Margit Erb en Michael Parillo van de Saul Leiter Foundation, en vergezeld van teksten die uitleggen hoe Leiter zijn dia-archief opbouwde en hoe dit nu wordt onderzocht, gecatalogiseerd en gerestaureerd, is deze monografie een onmisbaar werk voor fotografieliefhebbers wereldwijd.

Saul Leiter (1923-2013) wordt vandaag de dag alom erkend als een van de grootste fotografen ter wereld, maar bleef lange tijd een onopgemerkte kracht in de kunstwereld tot hij pas op latere leeftijd, in zijn vroege tachtigste jaren, herontdekt werd door curatoren en critici.

Saul Leiter, een naam die in het labyrint van de moderne fotografie pas laat aan de oppervlakte kwam, was een man van de marge. Hij bewoog zich als een fluistering door de straten van New York, altijd met oog voor het onopvallende, het toevallige, het vluchtige.

Zijn wereld was een caleidoscoop van regenplassen, beslagen ruiten, weggedoken silhouetten, altijd gevangen in een warme gloed van kleur die even subtiel was als het stadslicht zelf.

Leiter was een pionier in het toepassen van een schilderachtige benadering op kleurenfotografie vanaf de late jaren veertig. Zijn beelden vangen de vloeiende bewegingen en het ritme van het leven op de straten van het New York van midden vorige eeuw, en dat in kleur, terwijl zijn tijdgenoten zich nog grotendeels beperkten tot zwart-wit.

Leiter's blik was die van een schilder. Niet voor niets begon hij zijn carrière met verf op doek, maar het was zijn camera die hem werkelijk liet ontdekken wat kleur kan betekenen als verlengstuk van gevoel.

In de vibratie van kleur zag hij de mogelijkheid om het alledaagse te verheffen tot poëzie. Een straathoek, een passerende paraplu, het venster van een coffeeshop..., bij Leiter wordt het allemaal doordrenkt van een tijdloos soort melancholie.

Hij hield zich ver van het bombastische, van het spektakel. Zijn wereld was het stille theater van de straat, een universum dat zich enkel laat zien aan degene die lang genoeg kijkt.

Leiter maakte covers voor modebladen als Esquire en Harper’s Bazaar, voordat hij zich in de jaren tachtig grotendeels terugtrok uit de publieke aandacht.

Pas in 2006, met de publicatie van zijn eerste monografie Early Color, werd zijn werk opnieuw met enthousiasme ontdekt door een hedendaags publiek.

Leiter leefde en werkte tot aan zijn dood in een studio vol licht en schaduw, in de East Village. Zijn archief is een schatkist, een labyrint van kleuren en reflecties die pas nu, jaren na zijn overlijden, stukje bij beetje wordt geopend. Elk beeld dat aan het licht komt, draagt zijn signatuur van verinnerlijking, van het schouwen in het voorbijgaande.

De man zelf bleef altijd op de achtergrond. Zijn foto's spreken des te luider. Ze zijn een herinnering dat schoonheid niet hoeft te schreeuwen om opgemerkt te worden, ze fluistert, en verbergt zich vaak net om de hoek, in de dans van licht en schaduw.

Zijn atelier in de East Village van New York, waar hij van 1952 tot aan zijn dood in 2013 woonde, huisvest nu de Saul Leiter Foundation. De Stichting is bezig met een grootschalige inventarisatie en ordening van zijn meer dan 80.000 werken, met als doel het samenstellen van een ‘volledig’ archief.

Margit Erb is oprichtster en directeur van de Saul Leiter Foundation, die zich inzet voor het behoud van Leiters kunst en nalatenschap. Michael Parillo is adjunct-directeur van de Saul Leiter Foundation.