Voor het eerst wordt in België een solotentoonstelling gewijd aan de autodidactische fotografe Vivian Maier. Als pionier in de straatfotografie maakte ze ook een enorm aantal zelfportretten. Een groot deel daarvan zal deze zomer te zien zijn in het Paleis voor Schone Kunsten.
De tentoonstelling bij Bozar presenteert zo’n 90 zelfportretten van Vivian Maiers zelfportretten, georganiseerd in drie hoofdstukken: schaduwzelfportretten waarin haar silhouet de hoofdrol speelt, reflecties in alledaagse voorwerpen en tot slot haar spel met spiegels. In de tentoonstelling worden ook twee Super 8-films van Maier vertoond, die de bezoeker een filmisch inzicht geven in haar kijk op de wereld.
Vivian Maier (1926-2009), van Franse en Oostenrijks-Hongaarse afkomst, woonde en werkte in New York en Chicago als kinderoppas. Vanuit haar levenslange passie voor fotografie legde ze momenten vast uit het dagelijks leven in die twee Amerikaanse grootsteden. Ze vereeuwigde een bonte verzameling mensen van allerlei slag met haar fototoestel.
Tijdens haar leven bleef haar talent onopgemerkt. Eind 2007 werden haar fotoarchieven ontdekt door John Maloof, een makelaar. Hij herkende in haar werk meteen de artistieke kwaliteit van een kunstenares die haar hele leven anoniem bleef. Bij het ontsluiten van het archief werd stap voor stap duidelijk dat Maier een bijzonder veelzijdige en complexe beeldtaal hanteerde.
Haar archief omvat meer dan 120.000 fotografische beelden, super8 en 16mm films, diverse opnames, versnipperde beelden en een indrukwekkende hoeveelheid onontwikkelde fotorolletjes. Sinds de publicatie van haar foto's en films een tiental jaar geleden, wordt Vivian Maier postuum erkend als een van de toonaangevendste straatfotografen. Ze wordt geciteerd in hetzelfde rijtje van grote namen zoals Diane Arbus, Robert Frank, Helen Levitt of Garry Winogrand.
Het zelfportret is een rode draad doorheen het oeuvre van Vivian Maier. Ze beheerste verschillende fotografische technieken tot in de perfectie en experimenteerde vaak met de reflectie van haar gezicht in etalages of spiegels.
Ook heel typisch is haar spel met licht, schaduw, speciale invalshoeken en een originele kadrering. Haar zelfportretten zijn een daad van verzet, een manier om haar plekje in de wereld op te eisen. Elk zelfportret mag gelden als een bewijs van haar bestaan in een maatschappij waarin ze heel haar leven onzichtbaar was.
Met haar vele variaties op het zelfportret ontwikkelde Maier een eigen artistieke taal. In ons huidige tijdperk – waarin selfies en zelfrepresentatie heel centraal staan – is haar pionierend werk helemaal actueel.
Bekijk ook het verzameld werk van Vivian Maier.
Vivian Maier. Het zelfportret en zijn dubbel
8 juni t/m 21 juli 2022
Paleis voor Schone Kunsten, Brussel
