De Nikon D3 werd met veel applaus ontvangen, de D700 idem. Nu is er dan de Nikon D3x, met een tweemaal zo hoge resolutie. Wat is de winst, wat lever je in?
De D700 en D3 worden over het algemeen heel uitgebalanceerde camera's. Je krijgt zeer gedetailleerde foto's bij een extreem laag ruisniveau, zelfs bij de hogere ISO-waarden.
Opnamen met ISO 3200 zien er nog bijzonder goed uit. 12 miljoen pixels op 24 x 36 mm, dat levert zeer universele gebruiksmogelijkheden op.
Factor 2
Voor de CMOS van de D3x werden de pixels verkleind: de resolutie ligt op 24,5 miljoen pixels. Een verdubbeling dus. Wil je belangrijke winst bereiken, dan zul je grote stappen in het aantal pixels moeten maken. Want door de kleinere pixels moet je een extra sterk beroep doen op de elektronische bewerkingen.
Je wint in resolutie, maar moet meer in het werk stellen om ruis binnen de perken te houden. Daar komt een netto rendement uit, dat kleiner is dan de factor 2 van de pixeltoename. Dat staat vast, al voordat we deze D3x op resultaten gaan beoordelen. Het verklaart in elk geval wel de noodzaak van een grote stap in pixels en nuanceert mogelijk de verwachtingen.
Antarctica
Op dit moment is er een soort testkoorts gaande, waarin uitsluitend wordt gekeken welke camera het beste beeld geeft. Een Eos 5D Mark II, een Sony Alpha 900 en een Nikon D3x worden met elkaar vergeleken, alsof de gemiddelde lezer inderdaad voor dit soort kopersdilemma’s staat. Het leidt al gauw tot een pixels-per-euro/dollar-spelletje, waarbij de D3x al snel wordt afgeserveerd wegens 'te duur'. Over die prijs zullen we het zo nog hebben.
Aan natte pixels heb je niets, helemaal niets
Bij dit soort vergelijking worden essentiële zaken soms over het hoofd gezien. Argumenten die veel belangrijker zijn dan verschillen in ruis en resolutie.
Illustratief is misschien het verslag van een Antarctica-lezersreis van de gezaghebbende website The Luminous Landscape.
77 deelnemers, 70% Canon, 30% Nikon. 6 van de aanwezige 26 5D MarkII's gingen stuk (3 ervan permanent), alle Nikons (meest D700) bleven het gewoon doen.
Pas op, dit is geen pro-Nikon verhaaltje, het geeft alleen maar aan dat kopers hun accenten soms erg verkeerd leggen: de Eos 5D MarkII is simpelweg niet beschermd tegen binnendringend vocht, de Nikon D700 wel. Aan natte pixels heb je niets, helemaal niets.
Bij de D3 en D3x streeft Nikon naar de allerhoogste betrouwbaarheid. Deze camera's zijn bestand tegen ruw, intensief en langdurig gebruik en zijn zeer vergaand afgedicht tegen binnendringend stof en vocht. Dit alles staat op een nog hoger niveau dan bij de D700.
Bij hogere ISO-waarden is RAW-verwerking sterker aan te raden, dan is er ook met ISO 6400 nog prima te werken
Groot
Is de D3 afgestemd op zo universeel mogelijke toepassingsmogelijkheden, de D3x is gemaakt voor fotografen die een zo hoog mogelijke detaillering willen. Wanneer je dat wilt? Voor alles wat groot wordt gepresenteerd. Voor een productfoto in een A4-tijdschriftadvertentie komt het verschil er nooit uit.
Maar wel voor grote displays, grootformaat tentoonstellingsfoto's. Grote foto’s waar je met je neus bovenop staat. Gebruik je daarbij eersteklas optiek, zoals de 2,8/24-70 en de 2,8/14-24, dan is het werkelijk verbluffend hoe scherp kleine details dan nog zijn. Letterlijk indrukwekkend. Dan onderscheidt een D3x zich duidelijk van een D3/D700. Vooral natuurlijk op de lagere ISO-waarden. Daar ligt de grootste winst.
Maar de D3x levert ook op ISO 1600 nog rijk gedetailleerde, scherpe resultaten. Ruis dringt zich nog niet op, onscherpe achtergrondpartijen behouden de gave zachtheid die - bijvoorbeeld - de 24-70 mm erin stopt.
Doordat de aanwezige ruis een erg gelijkmatig patroon heeft is ze acceptabel, zeker als het bijkomend voordeel de nog zeer goede detaillering is. Je hebt meteen al prima bruikbare JPEG’s, je voelt je niet direct verplicht in RAW te werken, al is daar zeker nog wel winst mee te behalen (Nikon Capture NX). Bij hogere ISO-waarden is RAW-verwerking sterker aan te raden, dan is er ook met ISO 6400 nog prima te werken. In zoverre is ook de D3x nog redelijk universeel inzetbaar.
DX
Natuurfotografen kijken reikhalzend uit naar de prestaties bij instelling op DX-uitsnede. Dan immers laat je je 500 mm objectief werken als een 750 mm. Met minder pixels natuurlijk (in dit geval 10,5 miljoen). Die omzetting gaat snel, met één handeling, je hoeft er de menu’s niet voor in. Een grijs kader in de zoeker geeft dan aan wat er niet op de foto komt. Lekker voor actiefotografie trouwens, zo’n beeldveld waarin je kunt zien wat er weldra in beeld zal verschijnen.
De DX-omstelling wordt automatisch geactiveerd als je een DX-objectief op de camera plaatst. Deze automatische functie is - natuurlijk - uitschakelbaar. Handig bijvoorbeeld als je met de beeldvullende fisheye voor DX-formaat werkt; zet de camera op FX (fullframe) en je hebt bijna een circulaire fisheye. En zo zijn er ook andere objectieven voor het DX-formaat die in een deel van hun zoombereik met een grotere beeldcirkel kunnen worden gebruikt. Inmiddels is hier en daar op het internet al te zien dat hier oeverloos mee wordt geëxperimenteerd.
Duidelijk is dat Nikon zo een gat creëert voor een camera die bijvoorbeeld D700x zou kunnen heten
Maar terug naar de vraagstelling: is DX op deze camera een serieuze optie? Je houdt 10,5 MP over, bij 12 bit in plaats van 14 bit en met maximaal 7 bps in plaats van 5. De beeldkwaliteit (scherpte, ruis) lag net iets boven die van een D300, meer op het niveau van de D90. Goed dus!
De opnamen vertoonden over het algemeen een zeer evenwichtige toonwaardenverdeling, die niet snel tot corrigeren noopte. RAW-verwerking wist in de hoge lichten soms nog wat extra onderscheid te brengen. Bij de opname kan Actieve D-Lighting ook daar verbeteringen brengen, evenals in de middentinten en donkerder partijen. De nieuwe extra hoge stand geeft hierbij inderdaad een zeer sterke correctie.
Betalen
Verder is er over de D3x net zoveel te vertellen als over de D3. Magnifieke zoeker, kritisch, snel AF-systeem, vergaande personaliseer- en programmeermogelijkheden en een uitstekende hantering. Vormt een zeer kloeke combinatie met de 2,8/24-70 erop.
De D3x is een absolute kwaliteitstopper, zowel qua beeld als qua constructie en werking. Naar verwachting het toppunt van betrouwbaarheid, ga de reputatie van de D3 maar na, en de broodfotograaf is bereid daarvoor te betalen. Dat is de enige verklaring voor de hoge prijs van de D3x – de beeldsensor en elektronica die de extra resolutie leveren, rechtvaardigen dit prijsverschil ten opzichte van de D3 nooit.
Duidelijk is dat Nikon zo een gat creëert voor een camera die bijvoorbeeld D700x zou kunnen heten. Deze beeldkwaliteit op een betaalbaarder niveau, daar is erg veel belangstelling voor!
