Film en fotografie zijn als broer en zus: verwant maar verschillend. Soms lopen ze hand in hand - zie Fur: An Imaginary Portrait of Diane Arbus met in de hoofdrol Nicole Kidman (release 12 juli). Daarom tien andere films die je om uiteenlopende redenen wilt zien. Criterium: inspirerend.
Tien inspirerende films die je als fotograaf gezien wilt hebben
Yume (1990) Regie: Akira Kurosawa
Yume, hier ook bekend als Dreams, is Kurosawa’s surrealistische weerslag van zijn eigen dromen. Film valt uiteen in acht korte verhalen die elkaar deels overlappen – terugkerend thema is de relatie van de mens met z’n omgeving. Is zo mogelijk niet Kurosawa’s beste werk – te sentimenteel, te moraliserend - maar zelden wist de meester zo visueel te overdonderen en was de fotografie zo verzorgd. Alleen al de vertelling waarin een aantal kunstenaarstudenten de schilderijen van Vincent van Gogh binnentreedt, is een massage voor de ogen en doet je verlangen naar een camera.
Bridges of Madison County (1995) Regie: Clint Eastwood
Anders inspirerend is het even warme als poëtische Bridges of Madison County met Clint Eastwood als fotograaf van de National Geographic, die in het jaar 1965 naar het zuiden afzakt om aldaar beroemde bruggen te fotograferen. Aanstekelijk is de lome sfeer die als een warme deken over de zuidelijke akkers hangt, verleidelijk de roodgele avondgloed die de veranda’s verlicht. In de vier dagen die de sessie in beslag nemen, beleeft hij ook nog een mooie romance met Meryl Streep. Gebaseerd op de gelijknamige roman van Robert James Waller.
Blow Up (1966) Regie: Michelangelo Antonioni
Dé fotografiefilm bij uitstek, deze verontrustende prent over Londense modefotograaf die plaat van mooie dame (Vanessa Redgrave) maakt en op de negatieven details ontdekt die een moord suggereren. Of er nu wel of geen moord is gepleegd, is niet belangrijk; Blow Up is een chique studie naar de ambivalentie van de gefotografeerde waarheid – wat dat ook moge zijn - en dus van de werkelijkheid zelf, naar de vraag hoe betrouwbaar onze subjectieve percepties en persoonlijke interpretaties zijn.
La Dolce Vita (1960) Regie: Federico Fellini
Meesterwerk van Fellini waarin we kennismaken met Marcello Mastroianni als playboyjournalist die zich omringt met paparazzi en celebs, maar alleen maar decadentie en leegheid ontmoet. De film begeeft zich op zoveel verschillende terreinen van de kunst en de rijke detaillering is een lust voor het oog - zelfs na bijna vijftig jaar is La Dolce Vita in staat de fijnproever te raken en te stimuleren. Basisstof voor de fotograaf.
The Third Man (1949) Regie: Carol Reed
Dat klassieke zwartwitfotografie nog altijd bekoort, bewijst de thriller The Third Man. Terwijl een pulpschrijver er in Wenen achter probeert te komen hoe z’n vriend om het leven is gekomen, nemen de camera’s opvallende standpunten in en brengen ze ogenschijnlijke alledaagse elementen ongewoon in beeld. Een sterk (suspense)effect ook hebben de onheilspellende shadow-play, donkere, lange schimmen en in het oog springende belichting. Visueel intens intrigerend en won om die reden in 1951 terecht Oscar voor Best Cinematography.
Cidade de Deus (2002) Regie: Fernando Meirelles
Gelauwerde, kleurdynamische film over twee jongens die opgroeien in de meest beruchte buurt ter wereld: Cidade de Deus in Rio de Janeiro. In poging de favela en de armoede te ontvluchten, nemen ze beiden een ander pad: de één wordt fotograaf, de ander drugsdealer. Alhoewel het lastig is een sympathieke personage aan te wijzen en de ontwikkelingen soms je maag doen omkeren, is de film aanbevelingswaardig door de bijzonder originele manier waarop de voice-over (is Buscape, is de fotograaf) de wereld om zich heen in ogenschouw neemt.
Barry Lyndon (1975) Regie: Stanley Kubrick
Van Kubrick is bekend dat hij op de set he-le-maal niets aan het toeval overliet. Een bijzonder staaltje perfectionisme spreidt hij ten toon in het weliswaar trage, maar betoverende Barry Lyndon (dat handelt over arme Ierse jongen die in kring van 18e-eeuwse Engelse adel weg omhoog vindt). Zo liet de regisseur een speciale lens ontwikkelen waardoor er tijdens kaarslichtshots geen kunstmatig licht en reflectoren nodig waren en veel scènes de indruk van een schilderij wekken. Technisch perfect, met een even ongrijpbaar als dralend resultaat.
Raise the Red Lantern (1991) Regie: Zhang Yimou
Adembenemend. Dat is de kwalificatie die Raise the Red Lantern verdient. Want is hoofdrolspeelster – en destijds Yimou’s muze – Gong Li al groots, ronduit schitterend zijn de shots en beelden van en in de wit besneeuwde kastelen. Vooral de kleuren geel en rood krijgen in deze prent een nieuwe definitie. Nog even het verhaal: in het China van de jaren '20 moet Songlian (Li) trouwen met rijke heer die al drie vrouwen heeft en dus breekt er tussen de vier concubines een geniepige concurrentiestrijd uit.
Rear Window (1954) Regie: Alfred Hitchcock
Geen filmlijst compleet zonder Hitchcock. Zijn Rear Window verdient de aandacht van fotografen, al is omdat het draait om een fotojournalist (James Stewart) die tijdens zijn werk een been breekt en tijdelijk met z’n rolstoel aan huis gekluisterd is. Uit verveling begint hij via zijn rear window de buren te bespieden en maakt foto’s van een buurman die hij verdenkt van een moord. Zijn zoals zo vaak met de rolprenten van Hitchcock fotografie, licht en cameravoering onberispelijk, erg aardig is hoe het thema van de film is uitgewerkt, te weten voyeurisme, iets waar alle fotografen mee behept zijn…
Gandhi (1982) Regie: Richard Attenborough
Uitmuntende biopic over Mahatma Gandhi die (ook in de film) verschillende malen bezoek krijgt van een grote bewonderaarster, en wel de befaamde fotografe Margaret Bourke-White - zij is ook de maker van de klassieker waarop Gandhi aan het spinnenwiel en maakte foto’s van hem een paar uur voordat hij vermoord werd. Gezien de Indiase pracht die de film etaleert, is voor te stellen wat haar (onder andere) dreef.
