foto: © Nhu Xuan Hua - I’m home late, don’t you care where I’ve been? Extract from Honey Baby, 2020
In het linkerpand van Huis Marseille openen in september drie tentoonstellingen van kunstenaars uit de Vietnamese diaspora. Het betreft een collectiepresentatie van de serie Archive of Dr. Joseph M. Carrier 1962–1973 van de Deens-Vietnamese Dahn Vo (1975), een grote zaal met collectie aangevuld met bruiklenen van de Amerikaans-Vietnamese Diane Severin Nguyen (1990) en de eerste museale solotentoonstelling van de Frans-Vietnamese Nhu Xuan Hua (1989).
Thema’s uit de diaspora keren in het werk van elk van deze kunstenaars terug, maar steeds op een zeer individuele manier.
Nhu Xuan Hua - Hug of a swan
De eerste museale tentoonstelling van de Frans-Vietnamese kunstenaar Nhu Xuan Hua (1989, Parijs), een opmerkelijk nieuw talent. Hua maakte naam als fotograaf voor tijdschriften als Vogue, The Wall Street Journal, Dazed Beauty, DANSK en TIME Magazine en werkte in opdracht van grote modemerken als Kenzo, Maison Margiela, Dior en Levi’s.
Toch is modefotografie slechts een van de terreinen waarop ze excelleert. De tentoonstelling Hug of a swan (‘Omhelzing van een zwaan’) belicht juist de veelzijdigheid van haar kunstenaarschap, dat eveneens vorm krijgt in installaties en autonoom werk geïnspireerd door familiefoto’s.
De tentoonstelling laat zien dat deze categorieën in feite niet van elkaar te scheiden zijn en dat de inspiratie voor elk van Hua’s creaties voortkomt uit een persoonlijk en gedeeld geheugen.
In de nasleep van de Vietnamoorlog (1955-1975) vluchtte de familie van Nhu Xuan Hua naar België en Frankrijk, waarna Hua geboren werd in voorstedelijk Parijs. Als tweedegeneratie-immigrant groeide ze op tussen twee culturen. Nadat ze haar ouderlijk huis had verlaten, voelde ze steeds meer afstand ontstaan tot haar roots. Ze vroeg haar familieleden naar hun verleden in de hoop deze kloof te dichten en al doende meer te leren over zichzelf. De tentoonstelling in Huis Marseille is in feite Hua’s artistieke antwoord op dit onderzoek, gepresenteerd als sfeervolle installaties van altaren met associatieve artefacten.
Danh Vo - Collectie
De foto’s in de serie Archive of Dr. Joseph M. Carrier 1962–1973 van de toonaangevende kunstenaar Danh Vo (1975, Bà Ria) zijn niet door de kunstenaar zelf gemaakt. Het is Vo’s selectie uit het fotoarchief van de Amerikaanse antropoloog Joseph Michel Carrier, die van 1962 tot 1973 als anti-oproerspecialist in Vietnam was gestationeerd.
In 2010 bracht Vo deze serie als editie uit als fotogravure, in samenwerking met meesterdrukker Niels Borch Jensen, die deze 19e-eeuwse diepdruktechniek nieuw leven ingeblazen had. De zachte zwarttinten die eigen zijn aan deze techniek dragen bij aan de intieme sfeer van de interacties tussen de jongemannen die Carrier had vastgelegd.
Toen Vo in 2006 een lezing hield voor een artist-in-residency in Los Angeles zat Carrier in het publiek. Na afloop ging hij naar Vo toe. ‘Ik stond oog in oog met iemand die de hele oorlog in Vietnam had gewerkt én homoseksueel was. Over die combinatie had ik nog nooit nagedacht,’ herinnert Vo zich. Zijn interesse was gewekt en de twee raakten bevriend.
Tijdens een gezamenlijke trip naar Vietnam vertelde Carrier dat hij in 1962 in Vietnam voor het eerst geconfronteerd werd met jongens en mannen die publiekelijk elkaars hand vasthielden – iets wat hij onmogelijk achtte in de conservatieve Amerikaanse gemeenschap waarin hijzelf was opgegroeid. Hij ervoer het als een bevrijding en besloot die momenten te gaan vastleggen. De interacties die Carrier zag waren intiem, maar in de Vietnamese context niet noodzakelijk homo-erotisch. Vo: ‘Het is een andere vorm van mannelijke intimiteit: het tekent juist een hypermasculiene samenleving dat de gedachte aan homoseksualiteit niet eens opkomt.’
Weer thuis na hun reis toonde Carrier zijn foto’s aan een ontroerde Vo. In 1979, als vierjarige, was Vo met zijn familie Zuid-Vietnam ontvlucht in een zelfgemaakte boot. Ze werden gered door een Deens vrachtschip en Vo zou de rest van zijn jeugd in Denemarken doorbrengen. Carriers foto’s documenteren dus een verleden en een cultuur die hij als de zijne herkende, maar nooit aan den lijve heeft kunnen ondervinden. ‘En het waren ook nog eens prachtige foto’s.’
In 2007 gaf Carrier zijn negatieven aan Vo met de toestemming om de foto’s te tonen in een tentoonstelling. Rond die tijd nam Vo contact op met meesterdrukker Niels Borch Jensen, die sinds de jaren ‘90 de 19e-eeuwse druktechniek van de fotogravure nieuw leven ingeblazen had. Geïnspireerd door de manier waarop je de uitstraling van een afdruk kunt manipuleren door verschillende inktmengsels te gebruiken, werden Carriers foto’s als fotogravures uitgebracht. Deze drukken hebben herkenbare fluwelige zwarttinten met een licht korrelige structuur. Het geeft Carriers portretten een toepasselijke zachtheid.
Zelf staat Vo bekend om zijn conceptuele installaties, sculpturen en performances – niet noodzakelijkerwijs om fotografie. Toch past dit werk goed in zijn oeuvre waarin – ingegeven door zijn eigen ervaringen als immigrant – kwesties van integratie en identiteit de boventoon voeren
Diane Severin Nguyen - Collectie
Elk fotografisch beeld van Diane Severin Nguyen (1990, Carson) wekt een vreemde sensatie op bij de kijker. Met behulp van merkwaardige, vleesachtige materialen, sensueel licht en levendige kleuren creëert ze complexe, niet eenvoudig te interpreteren beelden. De gedetailleerde foto’s hebben iets unheimisch, alsof er elk moment iets onverwachts kan gebeuren.
In haar fotografische werk gebruikt Nguyen zowel organische als synthetische materialen, zoals latex, haar en vloeistoffen, die als zodanig niet te herkennen zijn. De materialen zijn vaak opzettelijk in staat van transformatie vastgelegd: het moment waarop er een fysieke spanning ontstaat. In het werk Daily affirmations (2021) lijkt het haast alsof er aan een deel van de (dierlijke) huid wordt getrokken door een ketting, die de huid doorboort.
Nguyen manipuleert de belichting door gebruik te maken van kunstmatig licht, zoals LED-lampjes of de ingebouwde zaklamp van een iPhone. De foto’s zijn ingelijst in handgemaakte stalen lijsten, waarin een regenboog-effect zichtbaar is. De bijzondere lijsten geven een extra dimensie aan de gemanipuleerde belichting.
Nguyen spreekt over de ‘wonden’ en ‘breuken’ die ze in haar werk wil vastleggen. Vaak zijn de materialen in de geënsceneerde composities erg kwetsbaar. Ze legt precies het moment vast waarop de constructie breekt, scheurt of instort. Door ongewone combinaties van organische en synthetische materialen te maken, wil Nguyen de materialen ontdoen van hun gebruikelijke functie. Ze beschouwt het medium fotografie als een ‘vloeibare taal’ en breekt met bestaande hiërarchieën en betekenissen.
Kunstenaars uit de Vietnamese diaspora in Huis Marseille - Nhu Xuan Hua, Danh Vo & Diane Severin Nguyen
10 september t/m 4 december 2022
Lees nog meer over deze kunstenaars bij Huis Marseille
