Het voornaamste kritiekpunt voor de Olympus Pen E-P1 – geen zoeker - is met de komst van de E-P2 meteen opgelost. En de camera ontving nóg enkele extra's. Is er – onder de streep - veel veranderd?
De VF-2 zoeker maakt het Olympus Four Thirds concept in één klap veel completer en aantrekkelijker. Daarbij wordt de eis van compactheid geen geweld aangedaan, want hij is verwijderbaar. Je kunt dus per keer besluiten of je hem nodig hebt.
Waarom die zoeker zo belangrijk is? Nou, het 3 inch lcd-scherm van de E-P1/2 is goed, maar geen wonder van briljantie. Op een mooie zonnige dag kun je maar nauwelijks zien hoe je foto wordt.
Natuurlijk zijn veel gebruikers van compactcamera's dat gewend, maar dat praat het niet goed. Als fotograaf wil je goed kunnen richten en je compositie bepalen.
De opschuifbare lcd-zoeker van de E-P2 is dus erg welkom. Mits hij goed is natuurlijk.
Zoekerbeeld
Zet de E-P2 met zoeker aan je oog en je bent verrast. Scherp, helder en groot: wat een puik zoekerbeeld. Dit is veel beter dan wat je op hybride camera's tegenkomt, véél beter.
Dit is veel beter dan wat je op hybride camera's tegenkomt, véél beter
Prachtig, niets te zien van strepen of beeldpunten. Het beeld is groter, gedetailleerder en helderder dan dat van de kleinere Olympus reflexen (E-450, E-520, E-620).
Het zoekertje torent hoog boven de body uit.
Bij donkere lichtomstandigheden is het beeld ook van normale helderheid en dus vele malen helderder dan een reflex- of doorkijkzoeker. Dat wordt wel afgestraft met ruis, maar netto houd je zeker een betere beeldcontrole over.
Wat in de praktijk ook zo goed aan deze zoeker bevalt is z'n hoge plaatsing. Hij torent ver boven de camera uit, waardoor je vrije oog vrij uitzicht op de omgeving behoudt. Zo heb je ook weet van wat er buiten beeld gebeurt.
De zoeker is prima te overzien, ook met bril. Van na-ijlen heeft hij nauwelijks last. Op deze manier krijgt de optische reflexzoeker serieuze concurrentie, ik constateerde het ook al bij de Panasonic G1.
Direct na de opname krijg je de gemaakte foto ook nog eens in de zoeker te zien, dat kan met een reflexzoeker natuurlijk al helemaal niet. En fotografeer je in zwart/wit, dan is je zoekerbeeld ook zwart/wit.
Maar er blijft een punt waarop de camera met reflexzoeker altijd nog wint: snelheid. De camera is na de opname direct klaar voor de volgende foto. Bij de Pen duurt het even voordat je je live beeld terug hebt en verder kunt gaan.
Niet snel
De trage beeldverversing na de opname is feitelijk al een opstapje naar het volgende bezwaar van deze camera. De scherpstelling is ten opzichte van de E-P1 niet verbeterd.
Dat wil zeggen dat je te maken hebt met een altijd even zoekende scherpstelling: het beeld 'ademt' even, vervolgens wordt de scherpstelling gevonden. Technisch gezien wel logisch, omdat er naar maximaal contrast in het van de beeldsensor afkomstige beeld wordt gezocht.
Bij een reflexcamera, die voor z'n normale gebruik een speciale scherpstelsensor heeft, weet het autofocussysteem meestal meteen in welke richting er moet worden scherpgesteld en in welke richting er scherpstelwerk moet worden verzet. Trefzekerheid dus. Bij live view AF, waar we hier mee te maken hebben, komt de scherpstelling toch meer neer op een luxe vorm van trial and error.
Reflexkwaliteit met een compactcamera, dat is de globale idee
Nieuw ten opzichte van de E-P1 is tracking AF: de scherpstelling kan een onderwerp door het beeld heen volgen en erop scherpgesteld blijven. Dat werkt goed, net als de gezichtsherkenning, die ervoor zorgt dat de camera automatisch op een gezicht scherpstelt.
Opklappen
Nog even terug naar het zoekertje. Het scharniert 90 graden omhoog, waardoor je de inkijkhoek kunt kiezen die je makkelijk vindt. Dat kan geen reflexzoeker je bieden. Natuurlijk kun je daar als accessoire vaak een hoekzoeker opzetten, maar dat is een knullige optie als je ziet wat je hier krijgt.
Reden voor kritiek is er ook. De zoeker schuift vast in de flitsschoen en de eronder geplaatste accessoire-aansluiting, maar hij is niet vergrendelbaar. Het is niet zo dat hij heel makkelijk los schuift, maar kans op verlies is niet uitgesloten. Raar dat Olympus geen vergrendeling toepast.
Met het zoekertje omhoog geklapt is de Pen E-P2 heel erg geschikt voor statiefwerk, bijvoorbeeld voor productopnamen. Je kunt de camera zo programmeren dat bij handmatige scherpstelling het midden van het beeld wordt uitvergroot, zodat je zeer exact kunt scherpstellen. Dat werkt erg fijn.
Eigenzinnig concept
Het concept is natuurlijk eigenzinnig tot en mét. Reflexkwaliteit met een compactcamera, dat is de globale idee. Nu vinden veel mensen die de E-P1 en E-P2 voor het eerst zien, hem groter dan ze hadden verwacht. Compactcamera's zijn kleiner. En reflexcamera's zijn groter, al kan het leerzaam zijn toch ook even een Olympus E-450 ernaast te zetten.
Klein, handzaam, onopvallend, altijd mee, zonder flits
Eigenzinnig is zeker ook het afzien van een ingebouwde flitser. Wil je flitsen, dan moet er een losse flitser op, en daarvoor komt eigenlijk alleen de kleine FL-14 in aanmerking, die maar weinig licht geeft. De eerstvolgende is de FL-36 en hoewel die relatief compact is (er gaan maar twee penlights in), krijg je wel een erg topzware combinatie. Maar eigenlijk moet je bij het Pen-concept helemaal niet zo erg aan flitsen willen denken.
Dit soort kleine, handzame cameraatjes dien je te gebruiken als de Leica meetzoekercamera: klein, handzaam, onopvallend, altijd mee, zonder flits. Ja, en dan moet je er ook helemaal geen 3,5-5,6/14-42 mm zoom op willen.
Want wil je zonder flits werken, dan heb je lichtsterkte nodig. De Olympus 2,8/17 mm is dan een leuke keuze, die de camera ook lekker plat houdt. Of je gaat voor Panasonics Leica 1,7/20 mm. Iets dikker, maar liefst anderhalve stop lichtsterker, en beter ook.
Dat maakt de E-P1 en E-P2 tot low light camera's van betekenis
Olympus' 17 mm krijgt niet altijd zo'n goede pers, maar als je wat in galleries op internet neust zie je dat er toch erg nette foto's mee kunnen worden gemaakt. Wat weer onderstreept dat we niet zoveel moeten testen, maar vooral moeten fotograferen.
Vergeet ook niet dat de gebruikswaarde van dit objectief zeer hoog is. Het houdt de camera extreem plat, immers, zodat je 'm altijd meeneemt. De 20 mm van Panasonic is een optisch juweel, dat ook nog eens uitnodigt om via het gebruik van grote diafragma's met scherp/onscherp te spelen.
Aan het eind van dit pleidooi voor lichtsterke objectieven nog even aandacht voor Olympus' ultieme troef: beeldstabilisatie in de body. Dat maakt de E-P1 en E-P2 tot low light camera's van betekenis.
Adapters
We hebben het nu over twee vaste objectieven met een redelijke tot hoge lichtsterkte. Maar er is nog veel meer mogelijk, doordat er adapters voor allerlei objectiefvattingen zijn (ja zelfs het oude merk Exakta bijvoorbeeld).
Dus weet je ergens een Canon FD 1,4/50 mm van 30 jaar oud te liggen, dan kun je die nog een fijne oude dag bezorgen. Ook Leica meetzoekeroptiek kan zo z'n weg vinden, zonder dat je meteen met een M9 in zee hoeft te gaan.
Zeker bij brandpuntsafstanden van 50 mm en meer is de elektronische zoeker van de E-P2 een uitkomst, want je moet natuurlijk wel zelf scherpstellen. En ook dan is de ingebouwde beeldstabilisatie een fijne extra.
Je maakt er van je Pen een muziek-, vergader- of interviewrecorder mee...
Sensor en kwaliteit
Meer info over de beeldkwaliteit in de test van de Pen E-P1. Door de wat kleinere sensor liggen de ruiswaarden van micro four thirds iets hoger dan bij de betere APS-C systemen. Maar bij een zo uitgesproken concept als de Pen mag je daar gebruikswaarde en fotografeergenot stevig tegenoverstellen.
Nieuw voor E-P2 zijn de uitgebreidere filmfuncties (meer belichtingsmogelijkheden). Op de accessoire-aansluiting (voor onder meer de elektrische zoeker) past ook een losse stereomicrofoon. Die is niet alleen bruikbaar bij je filmopnamen, je maakt er van je Pen een muziek-, vergader- of interviewrecorder mee.
Twee nieuwe creatieve filters en de iAuto stand, waarin een automatische beeldverbeteringsfunctie actief is die zaken als kleurverzadiging en contrast optimaliseert, of beter gezegd: versterkt.
Gezien de toch al bonte kleuraanpak van deze camera (zie de review van de E-P1) geen functie om erg naar te verlangen. Gelukkig zijn er volop mogelijkheden alles naar je hand te zetten, ook kleurverzadiging, contrast en verscherping.
Conclusie
Het is een genot om met de elektronische opsteekzoeker te werken, het maakt het Pen-concept absoluut completer en de camera bevalt zo een stuk beter. Curieus is natuurlijk dat het bij gebruik van deze opsteekzoeker onmogelijk is om een flitser op de camera te zetten. Zullen we ooit de eerste opsteekzoeker met ingebouwde flitser gaan beleven? En dan mét microfoonaansluiting natuurlijk.
Ondanks de toegevoegde zoeker is de Pen E-P2 geen volwaardige equivalent voor een reflexcamera. Dat komt door de trage beeldopvolging en de aarzelende scherpstelling. Maar dat neemt niet weg dat het een fijne reis- en slentercamera is, die beelden van zeer hoge kwaliteit kan afleveren. En met dat zoekertje is hij altijd en overal inzetbaar, als een creatief instrument. Deze E-P2 is overigens alleen leverbaar in het zwart, en dan is hij – net als de oorspronkelijke zwarte analoge Pen, erg hebzuchtprikkelend!
