Vanwege hun kwetsbaarheid kwamen ze niet eerder het depot uit. Door een nieuw ontwikkelde techniek durven het Gemeentemuseum Den Haag en Universiteit Leiden het nu toch aan: een week lang zijn drie originele autochromes uit de historische fotocollectie van de Universiteit Leiden te zien in de tentoonstelling ‘Kleur ontketend’. Een primeur in Nederland.
Maria Wilhelmina Zweers (dochter van de fotograaf), 1905-1910, autochroomplaat, 18,0 x 12,9 cm (afm. glasplaten, beeld 17,0 x 12,0 cm), collectie Universiteitsbibliotheek Leiden, inv.nr. PK-F-64.18
De nieuwe techniek is ontwikkeld door het Metropolitan Museum of Art in New York en wordt nu in Nederland voor het eerst toegepast door Katrin Pietsch, fotorestaurator van het Nederlands Fotomuseum, en Maartje van den Heuvel, conservator fotografie bij de Universitaire Bibliotheken Leiden. De platen worden getoond in een speciale zuurstofarme behuizing en dagelijks gecontroleerd. Na 11 oktober worden de originele autochromes vervangen door ‘exhibition prints’ die voor de duur van de tentoonstelling te zien zullen zijn.
De autochrome is een van de allereerste kleurenprocedés in de fotografie. Volgens conservator Doede Hardeman past het exact in de tijdsgeest van de korte periode voor de Eerste Wereldoorlog waarin zowel de technische ontwikkelingen als de ontwikkelingen in de schilderkunst elkaar in razend tempo opvolgden. “We zijn natuurlijk gewend aan zwart-wit beelden uit die tijd en deze zullen ook volop in de tentoonstelling te zien zijn, maar als je voor het eerst oog in oog staat met deze allereerste kleurenfoto’s is het net alsof je in die tijd gezogen wordt. Een waanzinnige ervaring!”
foto: zonder titel, 1905-1910, autochroomplaat, 18,0 x 12,9 cm (afm. glasplaten, beeld 17,0 x 12,0 cm), collectie Universiteitsbibliotheek Leiden, inv.nr. PK-F-64.24
De fotocollectie van de Universiteit Leiden bevat ruim 200 autochromes. Van het merendeel is de vervaardiger onbekend. De drie autochromes die in Kleur ontketend te zien zijn, zijn gemaakt door fotograaf Berend Zweers (1872-1946), een van de weinige fotografen in zijn tijd die zichzelf als kunstenaar profileerde.
