Fisheye lenzen zijn cool. Met een fisheye lens kun je leuke, eigenzinnige beelden maken die je met vrijwel geen andere lens kunt maken. En ze zijn ook nog eens verrassend betaalbaar.
Mensen vergeten vaak hoe handig een fisheye lens kan zijn om een extreem breed beeld vast te leggen, terwijl deze in veel gevallen beter geschikt is dan de panoramafunctie van een smartphone. Met een fisheye lens kun je in één enkele opname een beeldhoek tot wel 180 graden vastleggen, zonder dat je meerdere foto's hoeft te stitchen zoals bij een panorama. Dit voorkomt vervormingen of onnauwkeurigheden die bij het automatisch samenvoegen van beelden kunnen ontstaan.
Bovendien biedt een fisheye lens een uniek bolvormig perspectief dat niet alleen een groter gezichtsveld toont, maar ook een speels en dynamisch effect geeft. Dit maakt het een ideale keuze voor creatieve fotografie, zoals architectuur, landschappen en sport, waar een breed perspectief en snelheid cruciaal zijn. In tegenstelling tot een smartphonepanorama, met gevoeligheid voor bewegingsonscherpte en samenstellingsfouten, levert een fisheye lens direct een indrukwekkend, vloeiend en kunstzinnig beeld.
Fisheye lenzen verschillen van ultragroothoeklenzen omdat ze niet-rechtlijnige beelden vastleggen. Met andere woorden, beelden die met een fisheye lens zijn gemaakt, behouden niet die rechte verticale lijnen die in het oorspronkelijke beeld stonden. In plaats daarvan krijg je gebouwen die uitpuilen, muren die naar binnen draaien en rechte lijnen die helemaal rond worden. Daar komt de naam "fisheye" vandaan: de beelden die deze lenzen maken, lijken veel op hoe we ons kunnen voorstellen dat een vis de wereld zou zien.
Twee varianten
Fisheye lenzen komen in twee varianten: circulair en diagonaal. Een circulaire fisheye lens legt een beeld vast dat als een perfect ronde projectie in het midden van het frame verschijnt, omringd door een zwarte rand. Dit creëert het iconische, sterk vervormde perspectief dat deze lenzen zo herkenbaar maakt.
Daarentegen vult een diagonale fisheye lens het volledige beeldkader, waardoor er geen zwarte randen zichtbaar zijn. Dit zorgt voor een hogere benutting van pixels en een minder extreem bolvormig effect. Hierdoor zijn diagonale fisheye lenzen bijzonder geschikt voor fotografie waarbij zowel een breed perspectief als detailbehoud essentieel is, zoals stadsgezichten, interieurfotografie en concertregistraties.
De hoeveelheid vervorming die je krijgt in een beeld dat met een fisheye lens is gemaakt, hangt af van waar je de elementen in het frame plaatst. Als je bijvoorbeeld de horizon in het midden van het frame plaatst, krijg je een afbeelding die niet veel vervorming bevat. Als je de horizon omhoog of omlaag beweegt, begin je wat kromming te zien.
De specifieke brandpuntafstanden die onder deze term vallen, variëren afhankelijk van het camerasysteem en het formaat van de sensor of film, maar er zijn enkele algemene richtlijnen.
Voor full-frame camera's:
- Circulaire fisheye: brandpuntafstanden rond de 8mm geven een volledig circulair beeld, met een gezichtsveld van ongeveer 180 graden.
- Diagonale fisheye: brandpuntafstanden tussen de 15mm en 16mm bieden een diagonaal gezichtsveld van ongeveer 180 graden, waarbij het beeld niet circulair is maar de hoeken van de sensor volledig bedekt.
Voor APS-C camera's (crop-factor van ongeveer 1.5x):
- Circulaire fisheye: brandpuntafstanden rond de 5-6mm.
- Diagonale fisheye: brandpuntafstanden rond de 10-12mm.
Voor micro four thirds camera's (crop-factor van 2x):
- Circulaire fisheye: rond de 4mm.
- Diagonale fisheye: rond de 7-8mm.
Toepassingen
Fisheyes zijn echt veelzijdige lenzen, Welke ongebruikelijke beelden kunnen we allemaal maken met een fisheye lens? Lees hier tien leuke en eigenzinnige dingen die je met een fisheye lens kunt doen.
1. Gebruik een fisheye lens als frame
Fisheye lenzen zullen, afhankelijk van hoe je de opname componeert, de randen van wat zich aan de rand van je foto bevindt, naar binnen draaien. Gebruik dat dus in je voordeel en probeer een foto te maken door een natuurlijk frame, zoals een deuropening of een boog. Kijk door je zoeker en kijk wat er met die verticale lijnen gebeurt als ze dichter bij de rand van het frame komen. Ze zullen recht naar het midden lijken en steeds meer gebogen worden als ze naar links of rechts bewegen.
2. De grootte of inhoud van iets overdrijven
Een fisheye kan de neus van een hond enorm laten lijken. Wanneer het vanuit vogelperspectief wordt gebruikt, kan het ook de grootte van een plek of de inhoud van een kamer overdrijven.
Als je bijvoorbeeld op een ladder staat (wees voorzichtig) en op een bouwplaats schiet, zien al die gereedschappen, bouwafval, halfgebouwde constructies, zeilen en andere bouwgerelateerde dingen er extra chaotisch uit. De groothoeklens omvat meer van de opname, waardoor het aantal objecten in het frame indrukwekkender lijkt.
3. Radiale onscherpte vastleggen
Bewegingsonscherpte is altijd leuk om mee te spelen en een fisheye lens kan het extra leuk maken. Probeer wat radiale onscherpte vast te leggen - dit kunnen volledig abstracte opnamen zijn of je kunt de flitser gebruiken om het onderwerp te bevriezen voordat je de onscherpte toevoegt.
Dit is een techniek die gebaseerd is op experimenten, maar begin met het instellen van de sluitertijd op ongeveer 1 seconde, en laat dan de sluiter los en draai je camera rond gedurende de belichting. Je krijgt een coole draaiende sensatie in je foto. Sommige zullen er veel cooler uitzien dan andere, dus blijf proberen.
4. Overdrijf de kromming van de aarde
Zoals gezegd kun je fantastische dingen met een fisheye doen met een rechte lijn. Waarom zou je dit niet nog meer overdrijven? Je kunt deze lens gebruiken om de aarde er net zo rond uit te laten zien als Columbus zei dat hij was. Om dit goed te doen, moet je ervoor zorgen dat de horizon óf heel laag is voor een heel hoog in je zoeker. Hoe hoger of lager het is, hoe overdrevener die kromming zal zijn.
5. Leg grote landschappen vast
Een ander ding dat je met een fisheye lens kunt doen, is grote, uitgestrekte landschappen vastleggen die er niet uitzien alsof ze met een fisheye lens zijn gemaakt. In plaats daarvan kan dat enorme gezichtsveld dat je krijgt van een fisheye worden gebruikt om een afbeelding te maken die bijna panoramisch lijkt. Om dit te bereiken, moet je ook goed begrijpen hoe je een fisheye vervorming creëert.
Begin met het plaatsen van de horizon in het midden van het frame. Doe dit zelfs als het in strijd is met alles wat je ooit is verteld over landschapscompositie en de
regel van derden. Probeer geen elementen op te nemen met rechte verticale lijnen - bomen lijken bijvoorbeeld nog steeds opvallend gebogen als ze de zijkanten van het frame naderen.
Zorg ervoor dat je de camera zo positioneert dat je geen van die zichtbare vervorming krijgt. In de camera moet het doel zijn om die rechte lijnen te krijgen, zelfs als je later moet bijsnijden om de horizon op de gewenste plek te krijgen.
Vergeet niet dat je fisheye vervorming ook in de nabewerking kunt corrigeren, als dat nodig is, maar het is altijd makkelijker om het in de camera goed te doen.
6. Unieke hoeken vinden
Fisheye lenzen zijn geweldige hulpmiddelen om te zoeken naar interessante hoeken en perspectieven. Probeer bijvoorbeeld vanaf de grond te fotograferen om voeten en schoenen te overdrijven, of plaats iets anders op de voorgrond om de grootte van het hele shot te overdrijven.
Zorg ervoor dat je belangrijke onderwerpen in de hoeken van het frame plaatst: met een fisheye lens lijken centraal geplaatste onderwerpen klein en verloren in dat enorme gezichtsveld, tenzij je je fysiek vrij dicht bij hen bevindt wanneer je de foto neemt.
7. Komedie
Onthoud dat je vrij dicht bij je onderwerp moet komen om te voorkomen dat het er heel klein uitziet in het kader. Aan de andere kant, hoe dichterbij je komt, hoe meer vervorming je krijgt.
Als je onderwerp mee wil doen, probeer dan een serie humoristische foto's te maken die de neus, de ogen, de oren of een ander kenmerk benadrukken. Natuurlijk zijn onderwerpen die het niet erg vinden om deel te nemen aan een beetje fotografische zelfspot waarschijnlijk schaars, dus als je geen geschikt menselijk onderwerp kunt vinden, probeer dan in plaats daarvan een dier te fotograferen.
Je kunt zelfs potentieel grappige afbeeldingen van levenloze objecten maken, mits je je onderwerp goed kiest. Wat dacht je van het fotograferen van je auto? Kijk of je hem eruit kunt laten zien als een clownsauto. Met een fisheye zal dat niet heel moeilijk zijn.
8. Onderwaterfotografie
Fisheye lenzen worden vrijwel altijd gebruikt voor onderwaterfotografie, omdat je daar geen last hebt van rechte lijnen die kunnen vervormen. Daarnaast leveren ze scherpere beelden met levendigere kleuren in vergelijking met een rectilineaire lens.
9. Fotografeer de sterren
Wist je dat de fisheye lens oorspronkelijk is ontwikkeld voor astrofotografie? Voordat ze populair werden en "fisheye" werden genoemd, werden ze zelfs "whole-sky lenzen" genoemd. Die bolvormige vorm die het kenmerk is van de fisheye lens, is perfect geschikt voor foto's die de koepelvormige hemel en alle sterren erin willen laten zien.
Dus de volgende keer dat je je verwondert over de nachtelijke hemel, pak dan een fisheye lens en leg wat sterrensporen vast die over dat grote fisheye canvas reizen.
10. Architectuur
Laten we niet vergeten hoe goed deze lenzen ook zijn in praktische toepassingen. Je kunt een fisheye lens gebruiken om zeer grote onderwerpen in hun geheel vast te leggen, wat je misschien niet met andere lenzen kunt doen.
Neem bijvoorbeeld een interessant plafond, zoals dat van een kathedraal of een ander oud gebouw. Als je een foto van dat hele plafond had willen maken, maar vanwege de beperkingen van je lens, eindigde je met slechts een fractie ervan op je foto, had je plezier gehad van een fisheye lens.
Richt de fisheye lens gewoon op het plafond en je hebt het hele ding op één foto. Grote gebouwen zien er ook behoorlijk goed uit als je ze met een fisheye fotografeert.
Je kunt je lens gebruiken om de torenspits van een kerk te vervormen of om de deuren van een gerechtsgebouw er enorm uit te laten zien. Je lens geeft die gebouwen een buitenaards gevoel, wat dwaas of dramatisch kan zijn, afhankelijk van de andere elementen in de opname.
Conclusie
Fisheye lenzen zijn leuk. Als je op zoek bent naar een redelijk geprijsd speeltje om toe te voegen aan je uitrustingstas, dan zou je er echt een moeten overwegen. Elke fotograaf zou er een moeten hebben. Als je vastzit in een creatieve sleur, is er niets dat je er sneller uit haalt dan een leuk dagje uit met je fisheye.
