Zoomen kennen we als het proces waarbij je je camera gebruikt om visueel dichter bij het onderwerp te komen. Er zijn echter twee verschillende soorten zoom: optisch en digitaal, en de ene is eigenlijk een stuk beter dan de andere. In dit artikel lees je waarom optische zoom beter is dan digitale zoom.
Hoewel sommige digitale camera's zowel optische als digitale zoom mogelijkheden hebben, geeft optisch nou eenmaal altijd betere resultaten. Dat komt omdat optische zoom de lens van de camera gebruikt om in te zoomen op een onderwerp.
Maar laten we eerst de optische zoom eens nader bekijken (bedoelde woordspeling) alvorens het verschil tussen optisch en digitaal uit te leggen.
De lenzen op een camera zijn gecompliceerde apparaten die gedeeltelijk zijn gemaakt van gevormde glazen componenten die 'elementen' worden genoemd. Het is de taak van het element om licht op te vangen, scherp te stellen en vervolgens door te sturen naar de beeldsensor van de camera.
In een optische zoomlens bewegen de elementen heen en weer wanneer de lens zoomt, waardoor de afstand tussen de beeldsensor van de camera en het middelpunt van de lens verandert. Dat is hoe een object wordt vergroot (of verkleind). Het gebeurt vanwege de mechanica van de lens en daarom verandert de kwaliteit van het beeld niet wanneer je in- of uitzoomt.
Geen echte zoom
Digitale zoom daarentegen is geen echte zoom. Wanneer je digitaal inzoomt, is er helemaal geen mechanica en heeft de lens niets te maken met hoe groot of klein het beeld in de zoeker wordt. Wat er in werkelijkheid gebeurt, is dat je camera het beeld on-the-fly bijsnijdt, net zoals je het zelf zou bijsnijden tijdens de nabewerking.
Dus bij maximale digitale zoom krijg je, in plaats van een afbeelding met volledige resolutie, een versie met lagere kwaliteit van datgene waarop je camera inzoomt. Het enige dat gebeurt is dat je camera alle informatie buiten het object waarop je hebt ingezoomd uitsluit, zodat je een beeld krijgt dat in feite precies dezelfde grootte en kwaliteit heeft als wat je zou krijgen als je de uitgezoomde foto zelf zou bijsnijden in Photoshop Elements of een ander fotobewerkingsprogramma.
Bij maximale digitale zoom heb je in feite slechts een heel klein deel van de afbeelding vergroot, waardoor alle individuele pixels groter worden, wat zorgt voor een lagere kwaliteit foto.
Aangezien digitale zoom precies hetzelfde proces is als bijsnijden in de nabewerking, is het logisch om uitgezoomd te blijven en in plaats daarvan gewoon bij te snijden. Wanneer je een foto bijsnijdt tijdens de nabewerking, kun je deze beter op een groot scherm bekijken, omdat dat de mogelijkheid biedt om veel nauwkeuriger te zijn over wat je besluit te bewaren of uit te sluiten dan wanneer je beperkt bent tot een klein LCD-scherm. Bovendien kun je altijd weer teruggaan naar het origineel als je van gedachten verandert, een keuze die je niet hebt als je digitaal inzoomt.
Resolutie doet er toe
Dus waarom doet dit er allemaal toe? Wanneer je digitaal inzoomt, offer je helderheid op. Dit is goed om te weten, ook omdat je geen afbeeldingen kunt afdrukken met een lage resolutie, althans niet met goede resultaten.
Een digitaal ingezoomde afbeelding kan een behoorlijke 10x15 cm afdruk opleveren, zolang deze is gemaakt met de hoogste resolutie-instelling op een camera met een behoorlijk aantal megapixels. Als je je foto's nooit afdrukt, is dit minder een probleem, maar vaak bestel je niet alleen 10x15 cm foto's, maar ook afdrukken in groter formaat.
Houd er rekening mee dat de beste zoomlens je eigen voeten zijn. Als je een camera gebruikt die helemaal geen optische zoom heeft, moet je eerst proberen om gewoon naar je onderwerp toe te lopen. Dat is het beste alternatief voor het maken van een afbeelding met een lage resolutie met digitale zoom, of voor bijsnijden, en soms is het zelfs beter dan optische zoom.
Hoe weet ik of mijn camera digitaal of optisch zoomt?
Om te achterhalen of een camera digitale of optische zoom heeft kijk je gewoon naar de camerabody. Een compact- of 'point and shoot'-camera, wat een basismodel in zakformaat is, heeft waarschijnlijk 'optische zoom' direct naast de lens gedrukt staan.
Als er geen 'optische zoom' staat, is dat waarschijnlijk niet het geval, omdat 'optische zoom' een verkoopargument is en fabrikanten het waarschijnlijk niet zullen laten staan als het geen kenmerk van de camera is. Een andere aanwijzing is of de lens intrekt: een lens die in en uit de camera springt wanneer je hem aanzet, heeft waarschijnlijk optische zoom. Maar alleen omdat de lens niet naar buiten springt, wil dat nog niet zeggen dat het geen optische zoomlens is, er zijn namelijk ook zoomlenzen met een vaste positie.
Raadpleeg bij twijfel de handleiding van je camera, of zoek gewoon het model van je camera op internet en zoek naar marketingmateriaal. Heb je nog geen goed internet abonnement, dan is het aan te raden om online een glasvezel internet abonnement te vergelijken met je huidige abonnement.
Fabrikanten geven bijna altijd wel aan welk type zoom hun camera heeft, maar pas op voor marketingteksten die 'digitale zoom' als een pluspunt aanprijzen. Dat is het niet (zoals je weet), maar wordt wel zo gepresenteerd.
Sommige camera's hebben gewoon geen digitale zoom, dus maak je geen zorgen als je er geen verwijzing naar kunt vinden in je handleiding. Het is veel waarschijnlijker dat het een kenmerk is van 'point-and-shoot' of compacte digitale camera's. Als er geen verwijzing naar is in de handleiding, is het geen kenmerk van je camera.
Als je een camera gebruikt die helemaal geen optische zoom heeft, moet je eerst proberen om gewoon naar je onderwerp toe te lopen
Ten slotte, als je camera verwisselbare lenzen heeft (een DSLR of een systeemcamera), is het onwaarschijnlijk dat je een digitale zoomlens hebt. Digitale zoom is niet nodig of wenselijk als je gewoon kunt overschakelen naar een lens met een langere brandpuntsafstand, en het is geen voordelig verkoopargument voor een fabrikant die eigenlijk liever lenzen verkoopt.
Digitale zoom uitschakelen
Veel camera's combineren optische en digitale zoom. Als je heel dicht bij je onderwerp probeert te komen, bereik je mogelijk het einde van de optische zoom mogelijkheden van je camera en neemt de digitale zoom het over. Als je je hier niet van bewust bent, ben je misschien teleurgesteld over de kwaliteit van de opname, dus zorg ervoor dat je de handleiding van je camera raadpleegt om te zien of hij deze functie heeft.
Bij veel camera's is dit aanpasbaar, wat betekent dat je het punt kunt instellen waarop de digitale zoom het overneemt, en dat je de digitale zoom misschien zelfs helemaal kunt uitschakelen.
Nogmaals, als je een DSLR-camera of systeemcamera hebt, kun je de digitale zoomoptie niet vinden, omdat deze camera's van hogere kwaliteit geen digitale zoomtrucs nodig hebben. Je camera maakt dan dus altijd gebruik van optische zoom.
Een smartphone gebruikt bijna altijd digitale zoom, omdat er geen bewegende lens in de telefoon zit om een optische zoom te creëren. In deze gevallen raad ik altijd aan om dichterbij te komen in plaats van in te zoomen met de camera. De enige uitzondering op dit beleid zou zijn als je fysiek niet dichterbij kunt komen. In dat geval is bijsnijden in de nabewerking nog steeds beter dan digitale zoom. Of je kunt gebruik maken van een opzetlens speciaal voor smartphone camera's en zodoende toch optisch inzoomen.
Onthoud
Als je camera's aan het shoppen bent, is het een goed idee om goed op te letten welk type zoomlens je aanstaande nieuwe camera heeft en of deze al dan niet een combinatie van digitale en optische zoom heeft. De kans is groot dat de fabrikant die combinatie als plus aanprijst. Maar vergeet niet dat een camera met 6x optische zoom in combinatie met 6x digitale zoom in feite niet het equivalent is van een camera met 12x optische zoom, ondanks wat het marketingmateriaal je misschien probeert te vertellen. Onthoud dat je een slechte kwaliteit krijgt wanneer die digitale zoom in werking treedt, dus voor alle intensieve doeleinden is een 6x optische + 6x digitale zoom eigenlijk gewoon een 6x optische zoom.
Het is misschien wel een van de gemakkelijkste oplossingen voor betere foto's: gebruik gewoon geen digitale zoom. Je krijgt direct betere, schone foto's door die optie uit te schakelen en optisch in te zoomen, of door simpelweg dichter naar je onderwerp te bewegen.
© In samenwerking met / dank aan David Peterson - Fotografie.nl
