foto: © Alex de Smit - Orchidee
Tegenwoordig vind je op social media allerlei korte tutorials over specifieke effecten of ongewone perspectieven om toe te passen in je fotografie zodat het maken van een opmerkelijke foto dichterbij komt. Een al wat oudere techniek die nog niet veel gebruikt wordt door amateurs is lightpainting: een vorm van fotografie waardoor de meest saaie objecten opeens een waanzinnig glorieuze en kunstzinnige uitstraling krijgen.
Maar hoe doe je dat nu eigenlijk, dat fotograferen met licht? Lees hier een aantal tips om zonder dure specialistische apparatuur toch de techniek van lightpainting toe te kunnen passen waarmee je foto's direct artistiek ogen.
Wat is lightpainting?
Fotografie als schilderkunst is geen nieuw fenomeen. Met lightpainting vervaagt het onderscheid nog meer. Je gebruikt de zoeker van je camera als canvas en het licht als je penseel. Digitale fotografie heeft deze coole techniek voor de meeste fotografen nog haalbaarder gemaakt, omdat je in direct kunt zien wat je goed of fout doet, in plaats van te wachten tot er een filmpje terugkomt uit het lab.
Door gebruik te maken van een lange belichtingstijd kan een voorwerp uit meer verschillende hoeken worden belicht of kunnen er met een bewegende lichtbron lichtsporen vastgelegd worden. Soortgelijke effecten kunnen ook worden bereikt door tijdens de belichtingstijd de camera zelf te bewegen in plaats van de lichtbron.
Deze vorm van fotografie dateert al uit het begin van de 19e eeuw. Picasso maakte al lightpaintings met een zaklamp, dus dan kun jij het waarschijnlijk ook.
Wat heb je ervoor nodig?
Geen luxe apparatuur dus, maar wel een camera met een bulb instelling. Hierdoor kun je de sluiter zo lang openhouden als nodig is terwijl je je meesterwerk voltooit.
Zorg ook voor een goed, stevig statief en een aantal zaklampen (met en zonder gekleurde lenzen), glowsticks, laserpointers, sterretjes of wat je ook maar denkt te kunnen gebruiken voor een leuk en interessant shot. Een assistent kan handig zijn, maar is niet noodzakelijk.
Hoe ga je te werk?
Kies een ruimte uit waar het heel donker is, tenzij je van plan bent om het omgevingslicht in je opname te gebruiken. De voortuin in een drukke straat waar auto's met koplampen voorbij komen is helaas geen goede plek, omdat het risico op onverwachts ongewenste verlichting groot is. Zo'n plek komt in doodlopende lanen of autovrije hofjes natuurlijk wel in aanmerking. Binnenshuis is wellicht een veiliger optie.
Mocht je toch omgevingslicht in je compositie willen gebruiken, zorg er dan voor dat je kunt visualiseren wat dat licht met je afbeelding gaat doen. Houd bijvoorbeeld het gedeelte van je afbeelding dat door het omgevingslicht wordt verlicht op de achtergrond, dan heb je een mooi contrast tussen de ingetogen achtergrond en de geschilderde voorgrond.
Bepaal nu het onderwerp of je focuspunt. Dit is niet echt noodzakelijk, omdat de painting zelf al als onderwerp kan dienen, maar probeer toch om iets interessants in de set te stoppen, zodat het lichtschilderij een bepaalde context heeft. Stel de foto samen en maak eerst één foto om er zeker van te zijn dat alles scherp is, en schakel vervolgens de autofocus uit door over te schakelen naar handmatige scherpstelling.
Je zult veel moeten experimenteren, aanpassen en opnieuw fotograferen, maar "the joy is in the journey"...
Omdat je een ongekende hoeveelheid licht in je opname gaat brengen, is giswerk de belangrijkste manier om tot de juiste belichting te komen. Dus stel je foto op, schilder, controleer de resulterende afbeelding en breng indien nodig aanpassingen aan. Maak een nieuwe opname als je niet tevreden bent met het resultaat.
Sommige lightpaintings worden alleen gebruikt om het onderwerp tegen een donkere achtergrond te benadrukken. Het resultaat is een surrealistisch en soms griezelig ogend onderwerp, maar heel gemakkelijk te realiseren. Voor dit type lichtschildering heb je alleen een zaklamp met een brede lichtbundel nodig. Open gewoon je sluiter en begin dan je onderwerp te schilderen met de straal van je zaklamp, waarbij je ervoor zorgt dat je buiten het kader blijft.
Je doel is om elk deel van het onderwerp dat je wilt benadrukken te schilderen zonder er iets van te overbelichten of onderbelichten. Begin door twee of drie seconden met de zaklamp op elk gebied te schijnen, controleer dan het resultaat en pas het aan voor je volgende opname. Zorg ervoor dat elk deel van de opname ongeveer even lang verlicht wordt, zodat het onderwerp er gelijkmatig verlicht uitziet. Of probeer delen van de set te verlichten en kijk wat voor effect je krijgt.
Een andere vorm van lightpainting is het gebruik van een zaklamp met een smalle lichtstraal, een lichtstok of een andere lichtbron met een puntig licht. Hiermee creëer je afbeeldingen met zichtbare gekleurde lijnen. Om dit te bereiken, moet je ervoor zorgen dat het punt waar het licht vandaan komt, zichtbaar is voor de camera, dus je zult fysiek door je opname moeten lopen met of zwaaiend met je lichtbron. Wacht niet te lang op één plek, anders sta je zelf ook in de opname.
Dit laatste maakt lightpainting echt leuk en creatief. Je kan ook een figuur in je opname tekenen, of een paar woorden in de lucht schrijven of gewoon de omtrek van je onderwerp natekenen. Of vul het onderwerp volledig in met een lichtstraal. Je zult veel moeten experimenteren, aanpassen en opnieuw fotograferen, maar "the joy is in the journey"...
Soms moet je gewoon eens iets heel anders proberen om kunstzinnig te zijn met je fotografie en een zaklamp en statief zijn gemakkelijk te regelen. Lightpainten geeft veel inspiratie en tegelijkertijd meer inzicht in licht en belichting.
(Met dank aan David Peterson.)
