Een zwart-wit foto van een Amsterdamse gracht met een rode fiets. Op het eerste gezicht niet heel bijzonder. Toch is juist deze foto wereldberoemd geworden doordat IKEA de poster in het assortiment opnam. In de VPRO Dorst documentaire Vilshult onderzoekt maker Tom Roes het verhaal achter deze foto. Het leidt naar een verrassend verhaal over liefde, dood, willekeur en een fiets langs de Amsterdamse grachten op een frisse lentedag, twintig jaar geleden.
De documentaire is nu online te bekijken. Daarnaast neemt het Amsterdam Museum de foto vanaf donderdag 8 november op in de permanente collectie.
Het idee voor de Vilshult documentaire krijgt Tom nadat zijn vriendin de bewuste IKEA-poster koopt. Vervolgens komt hij het beeld ineens overal tegen. Tegelijkertijd wekt de foto de hoon van veel van zijn vrienden: voor hen staat de foto voor wansmaak. Dat is het moment dat hij besluit zich te verdiepen in het verhaal en de fotograaf achter deze foto. De Vilshult-poster van IKEA blijkt inmiddels goed voor een half miljoen verkochte exemplaren en vult menig hotelkamer of studentenhuis.
Hoe is nou juist deze foto in de schappen van IKEA terecht is gekomen? In een zoektocht die leidt langs de broer van de fotograaf in Los Angeles, de tsunami uit 2004, Oprah Winfrey, een ex-vriend, en de hoofddesigner van IKEA ontrafelt Tom een wonderlijk verhaal dat het leven van een succesvolle fotograaf verbindt met een ruzie tussen twee geliefden en het businessmodel van een internationaal warenhuis.
Imara Limon, conservator Amsterdam Museum: "Deze ingelijste afbeelding van een foto van een fiets op een Amsterdamse gracht, die wereldwijd meer dan een half miljoen keer werd verkocht, laat de aantrekkingskracht van de stad Amsterdam zien. Het geeft een beeld van wat mensen van over de hele wereld, die deze afbeelding aan hun muur hebben hangen, koppelen aan de stad Amsterdam."
Tom Roes is geen onbekende in het medialandschap. Na een kort avontuur bij CQC en GeenStijl ging hij als regisseur en samensteller aan de slag bij onder andere De Rekenkamer, Mindf*ck, De Keuringsdienst van Waarde, Broodje Gezond en De Proefkeuken. Ook is hij oprichter van het YouTube-kanaal Survival Guide to the Dutch en draagt hij sinds de begindagen bij aan De Speld. Daarnaast was Tom in 2015 winnaar van De Slimste Mens.
