foto: © Yuri-Kozyrev | NOOR for Foundation Carmignac
Een verslag in beeld door fotografen Kadir van Lohuizen en Yuri Kozyrev op 3 maart 2019 bij VPRO Tegenlicht: Verovering van de Noordpool
Nu het ijs op de Noordpool smelt door klimaatverandering, komen er in de zomer waterwegen vrij die schepen leiden naar grondstoffen die eerder niet te winnen waren. Een run van grootmachten op nikkel- en goudmijnen zet de geopolitieke verhoudingen op scherp en heeft grote gevolgen voor het leven van de Noordpoolbewoners.
De Russische fotograaf Yuri Kozyrev en de Nederlandse fotograaf Kadir van Lohuizen reisden af naar de Noordpool, ieder naar een ander gebied. Ze legden hun reis vast op foto’s en in video, en spraken er met de mensen die zij onderweg tegenkwamen. Van Lohuizen nam het westerse deel van de Arctic voor zijn rekening.
De oorspronkelijke bewoners van de Noordpool – de Inuit – nemen hem mee op walvisjacht, en leggen hem uit hoe het smeltende ijs hun levensonderhoud bedreigt. Ook reist hij mee met het Canadese leger en gaat hij langs bij de Amerikaanse kustwacht op de Noordpool, die de vrijgekomen vaarroutes bewaakt.
Het Noordpool-ijs functioneert als een soort airconditioning voor de aarde. Niets doen is geen optie...
Militaire aanwezigheid groeit, nu de strijd om olie, gas, en mineralen in het Noordpoolgebied losbarst. Het gaat hard: vooral het Russische deel van het Noordpoolgebied verandert razendsnel. Havens worden in rap tempo aangelegd en de Russen bouwen ijsbrekers in grote getale, waarmee een containerschip in amper drie weken van China naar Noorwegen vaart.
Daar, bij de Russen, bezoekt Kozyrev de gasvelden van het Russische gasbedrijf Gazprom in Siberië, die met de nieuwste technieken worden uitgebuit, en gaat hij op bezoek bij de Marine Academie, waar jonge Russische rekruten worden opgeleid. De jongens, soms kinderen nog, krijgen les over het klimaat en het hanteren van een geweer, terwijl ze zingen over de heldenrol die ze in de toekomst gaan vervullen.
Ondertussen is het evenwicht wankel tussen Gazprom en de nomadische Nenets, die sinds jaar en dag door de poolgebieden trekken. Want de smeltende Noordpool biedt economische kansen maar bedreigt ook de levens van de oorspronkelijke bewoners. Maar ook die van ons: het lijkt misschien een ver-van-je-bedshow, maar het Noordpool-ijs functioneert als een soort airconditioning voor de aarde. Niets doen is geen optie.
Regie & samenstelling: Kadir van Lohuizen, Yuri Kozyrev en Michiel Hazebroek.
VPRO Tegenlicht: Verovering van de Noordpool
Zondag 3 maart 2019 om 21.05 uur op NPO2
