Marilyn Monroe was de allereerste, in december 1953: Playmate van de Maand. Verantwoordelijk voor de foto op de uitklappagina in de Nederlandse uitgave van Playboy – die dit jaar 25 jaar bestaat - is René de Haan.
Hij is sinds 1999 als fotograaf werkzaam voor Playboy. Een opmerkelijke prestatie voor iemand die een bibliothecarisopleiding afrondde en geen fotografische achtergrond heeft.
“Ik was in 1982 klaar met mijn studie en ben out of the blue met fotograferen begonnen. Hoewel ik in die dagen niet meer talent had dan de gemiddelde amateur, vond ik het gewoon leuk."
René de Haan (1960) kijkt in zijn Amsterdamse appartement ontspannen terug op de start van zijn loopbaan. Aan de muur in de gang een drietal levensgrote zwartwitfoto's van naakte dames. Want dat is uiteindelijk zijn specialiteit geworden: naaktfotografie.
Waarom wordt iemand naaktfotograaf?
“Nieuwsgierigheid. Elke fotograaf heeft dat, kijk op de eerste de beste fotografiesite. Voor mij geldt bovendien dat ik liever portretten maak, mensen fotografeer dan zeg gebouwen. Moet het ook niet van de techniek hebben en ben meer met het beeld zelf bezig.
En omdat ik niks met mode en kleding heb - geen verstand van - maar wel met modellen, kom je al snel uit op naaktfotografie.”
Hoe belandde je bij Playboy?
“De omgekeerde wereld, want het was een model die al eens voor Playboy had geposeerd en mij adviseerde om eens te informeren. Ik heb even geaarzeld omdat ik vooral belangstelling heb voor zwartwitfotografie en mijn foto’s mogelijk wat artistiekerig zijn, niet echt Playboy-wise. In mijn foto’s gaat het meer om de mens – die weliswaar naakt is. Ik bedoel: niet met een lijf alleen kun je mooie dingen doen.”
In mijn foto’s gaat het meer om de mens – die weliswaar naakt is
Wat jou betreft kunnen naaktfoto’s kunst zijn?
“Absoluut, ja.”
Welk talent moet je in dit vak hebben?
“Met mensen om kunnen gaan. Je moet het model voeden met zelfvertrouwen. Ze zijn al bloot, maar ze moeten zich ook figuurlijk bloot durven geven. Anders wordt het een plat plaatje, gaat alles op elkaar lijken.
Met bepaalde modellen heb je een klik; hoe beter die klik, hoe meer ze zich geven en hoe beter het eindresultaat. Ik maak de foto niet alleen, daar heb ik het model heel hard bij nodig. Als ik van haar niets terugkrijg, als ze zich gedraagt als een paspop, dan weet ik het ook niet meer.”
Staan modellen te springen om kennis met je te maken?
“Nee. Hoewel sommigen het fantastisch vinden, wil of durft het merendeel ‘t niet. Ik krijg van Playboy soms een model toegewezen, maar nog vaker zoek ik ze zelf via modellensites, en dat is niet altijd even makkelijk.
Wat je als Playmate nodig hebt? Een mooi lichaam, maar ook uitstraling. Een goede naaktfoto heeft voor mij niks met seks te maken, tenminste... niet helemaal niks, maar er hoeft niet per se een verband te zijn.”
Wat is de status van naaktfotografie in Nederland?
“Laat ik zeggen dat niet alle deuren voor me opengaan omdat ik als fotograaf voor Playboy werkzaam ben. In Nederland zijn we te conservatief, en Nederland is domweg te klein.
In Amerika is dat anders, daar behoor je tot de crème de la crème als je voor Playboy werkt, zo ook de modellen. Daar heeft het wel de glamour en de status.”
Hoe ziet dat er uit, een Playmate-shoot?
“Het model en daaromheen een fotograaf en zijn assistent, visagist, stylist, art director en soms nog iemand die setopnamen maakt. De locatie kan in Nederland zijn, in een huis van een particulier of zelfs het model.
Soms gaat de reis naar het buitenland waar het mooi weer is, een resort in Zuid-Afrika bijvoorbeeld. Belangrijk is het mood board, schetsen, andere foto’s en beelden om aan te geven hoe het ongeveer moet worden.”
Heb je PhotoShop op je Mac?
“Ja, maar niet dat ik het veel gebruik. Alleen wat kleuren en contrast bijstellen en hier en daar een blauw plekje of pukkeltje wegwerken. Voor mij hoeft het niet té perfect. Ik fotografeer liever iemand zoals de persoon is, dan dat ik lieg over het uiterlijk.
Ik wil iemand zien die bestaat. Voor mij is een ideaalbeeld ook naturel. Om die reden ben ik ook heel kritisch in mijn keuze voor het model. Ik weet wat er met de computer allemaal kan, maar daar wil ik niet op vertrouwen. Tijdens de shoot moet het gewoon gebeuren.”
Dus jouw foto’s in het blad zijn zo goed als puur natuur?
“Nou, op de redactie gebeurt ook nog wel eens wat. Bijvoorbeeld de huid. Maar het stelt allemaal niets voor als je de Amerikaanse Playboy erbij pakt. Er gaat een verhaal dat ze daar een model zo gephotoshopt hadden, dat ze zonder navel in het blad verscheen…
De Amerikaanse en Nederlandse Playboy wisselen ook nauwelijks beelden met elkaar uit, omdat de stijl en het schoonheidsideaal zo uiteen loopt.
Wat je als Playmate nodig hebt? Een mooi lichaam, maar ook uitstraling
In Amerika is alles nog perfecter, de vrouwen zijn niet meer echt. Plastische chirurgie op de pc. Zelfs de vormen van het lijf worden aangepast met liquify-gereedschappen; duwen ze er wat meer taille in.
De Nederlandse Playboy is weliswaar glamorous, maar meer girl next door, realistischer. Desondanks vraag ik altijd als ze aan de gang gaan met mijn foto’s of ze het please naturel willen houden.”
Voel je je verantwoordelijk?
“Ja, ergens wel. Ik realiseer me dat ik als naaktfotograaf bijdraag aan het schoonheidsideaal. Vind het ook vervelend dat meisjes zich meten aan vrouwen die op foto’s staan waarvan ik zeker weet dat ze gephotoshopt zijn. Nogmaals, ik zoek geen ‘geil wijf’, maar een vrouw met een mooie uitstraling.”
