Het maken van foto's op een bewolkte dag is vaak een uitdaging. Hoe goed je ook je best doet om de richtlijnen van professionals te volgen, de foto's die je maakt op dit soort dagen zijn bijna altijd vlak.
Een aantal fundamentele aspecten van belichting en hun visuele relatie met de onderwerpen die gefotografeerd worden, verklaren waarom foto's op bewolkte dagen vaak een vlakke uitstraling hebben.
Hard licht versus zacht licht
Licht bepaalt de stemming van een afbeelding, en licht kan 'hard' of 'zacht' zijn.
Hard licht is een gericht type licht waarbij je een kleine lichtbron hebt die naar het onderwerp toe schijnt. Dit creëert harde schaduwen op het object, wat een typisch verschijnsel is op een heldere zonnige dag.
Zacht licht daarentegen is een diffuus type verlichting dat wordt bereikt door een grotere lichtbron te gebruiken. Omdat het licht meer verspreid is en uit verschillende richtingen komt, verzacht dit de schaduw op het onderwerp, vergelijkbaar met wat wordt bereikt op een bewolkte dag.
Met een harde belichting krijg je een hoog contrast, wat resulteert in afbeeldingen met meer drama, levendigere of verzadigde kleuren en meer in het oog springende aantrekkingskracht.
Een afbeelding met zachte belichting heeft een lager contrast. Het bereik van tinten is niet echt significant omdat de schaduwen gedempt zijn. Dit maakt het eerder tot een saai geheel; de kleuren zijn gedempt en eindigen vaak vlak of monotoon. Omdat er weinig contrast is in de afbeelding, wordt het onderwerp eendimensionaal of vormloos. Het onderwerp vermengt zich uiteindelijk met de achtergrond.
Een van de geheimen van fotografie is het leren hoe je het licht kunt "lezen" en het kunt toepassen op het onderwerp dat je in gedachten hebt. Door het verschil in de kwaliteit van het licht te begrijpen, kun je manieren zoeken om het te gebruiken en een bepaalde situatie goed vast te leggen. Hieronder enkele tips voor het fotograferen op bewolkte dagen.
1. Het juiste onderwerp voor het juiste licht
Een bewolkte dag betekent zacht licht. En zacht licht betekent een vlak, egaal licht met minimale schaduwen. De sleutel bij het fotograferen in deze situatie is dus om het juiste onderwerp te vinden: onderwerpen die een egale belichting nodig hebben.
Professionele fotografen proberen dit soort licht te bereiken in een studio met behulp van een softbox. Dit wordt meestal gedaan bij het maken van portretten of productfoto's. De aard van zacht licht is dat het van alle kanten komt, en dit minimaliseert de schaduw, wat op zijn beurt onvolkomenheden op de huid verbergt, zoals rimpels, vlekken en bultjes.
Omdat het contrast tussen hooglichten en schaduwen lager is in vergelijking met hard licht, is het veel gemakkelijker om de details van het onderwerp vast te leggen, bijvoorbeeld voor een productshot.
Bij het fotograferen op een bewolkte dag hebben we meer succes bij onderwerpen als mensen, dieren, bloemen of specifieke, individuele dingen.
Omdat een onderwerp met weinig contrast de neiging heeft om op te gaan in de achtergrond, is het het beste om close-up te fotograferen of een telelens te gebruiken. Dit minimaliseert het onnodig vastleggen van de achtergrond en stelt ons in staat om ons te concentreren op de details.
2. Hoek van het onderwerp
Portretten schieten op een bewolkte dag kan nog steeds lastig zijn. Ook al is het licht verspreid en zijn de schaduwen geminimaliseerd, dan nog kunnen er schaduwen onder de ogen van het onderwerp vallen. Als dit gebeurt, vraag dan om het hoofd iets te draaien totdat het gezicht volledig belicht is.
3. Een reflector gebruiken
Een andere oplossing is om een plat wit oppervlak te gebruiken als reflector om licht op het gezicht van het onderwerp te laten weerkaatsen. Het licht, hoewel diffuus, zal het gezicht nog meer oplichten en ongewenste schaduwen verder minimaliseren of verwijderen. Dit resulteert ook in een aantrekkelijkere en levendigere foto.
Bij een onderwerp zoals een huisdier of een klein kind dat niet stil kan zitten wordt dit moeilijker. Maar met een onbeweeglijk object zoals een product of een bloem, is het voldoende om de witte reflector vlakbij aan een standaard te bevestigen.
4. Gebruik een flitser
Een andere manier om wat licht aan je onderwerp toe te voegen, is het gebruik van een flitser. De uitdaging is echter hoe je de sterkte van de flitser aanpast, zodat deze het licht van je omgeving niet overheerst, en het geen onnatuurlijke afbeelding wordt. Het werkt vooral goed als je weet hoe je de richting van het licht kunt regelen.
Je kunt hiervan afwijken door de opname onderbelicht te laten zijn en tegelijkertijd in te flitsen om extra dramatische effecten te realiseren.
Als je niet beperkt wilt zijn tot het fotograferen van mensen, dieren of specifieke dingen op een bewolkte dag en toch graag landschappen of groothoekopnamen wilt maken, is dat nog steeds mogelijk met een flitser.
Wanneer je de flitser off-camera gebruikt met een radiotrigger kun je deze overal binnen een straal van honderd meter verplaatsen. Hiermee kunnen onderwerpen of aandachtspunten zelfs op afstand belicht worden. Door dit te doen, imiteer je een strooilicht dat op een bewolkte dag op het onderwerp van interesse valt.
Er zijn tegenwoordig een aantal goedkope radiotriggers op de markt en ze zijn erg handig. De set wordt geleverd met een zender die aan de flitsschoen van je camera is bevestigd en de ontvanger aan de flitser.
5. De beeldinstellingen van de camera aanpassen
Een andere methode om een afbeelding minder vlak te laten zijn, is het sleutelen aan de beeldinstellingen van de camera. Als je naar het menu van de camera gaat, zie je daar verschillende opties, zoals standaard, neutraal, monochroom, portret, landschap, levendig, enz.
Door levendig te selecteren, kun je de verzadiging van de foto verhogen en een levendig beeld creëren. Dus als een onderwerp als saai, oninteressant of monotoon is, kan het soms de kleuren levendiger maken door de verzadiging te verhogen.
Of kies de monochrome optie en zet de afbeelding direct om naar zwart-wit of getint. Zelfs als je een afbeelding met weinig contrast hebt, zoals op een bewolkte dag, kan een onderwerp met een sterke visuele uitstraling die niet afhankelijk is van kleur, het nog steeds tot een uitstekende monochroom maken.
Smartphones passen de witbalans automatisch aan, maar op bewolkte dagen kan de foto soms te koel (blauw) worden. Probeer de witbalans handmatig aan te passen in de instellingen van je camera-app om warmere tinten te krijgen.
De High Dynamic Range (HDR)-modus op een smartphone kan helpen om details in zowel lichte als donkere delen van je foto beter vast te leggen. Dit is vooral nuttig wanneer de lucht erg grijs is en er weinig contrast is.
6. Fotografeer in RAW
Door op bewolkte dagen te fotograferen in RAW-formaat, heb je een afbeelding met alle beeldinformatie van de camerasensor. Als je in JPEG fotografeert, zal de camera de foto die je hebt gemaakt nabewerken op basis van de invoer die je hebt gedaan, zoals het verhogen van de verzadiging (zoals in tip 5). De uitvoer van de camera is al een nabewerkte afbeelding die in de camera is gemaakt waarbij alle andere informatie die oorspronkelijk is vastgelegd, wordt verwijderd.
Met het RAW-bestand kun je verdere aanpassingen maken aan de saaie afbeelding in de nabewerking. Het bevat niet alleen de volledige originele informatie, je hebt ook meer bewegingsvrijheid bij het maken van contrastaanpassingen, het verhogen van de verzadiging of het converteren naar zwart-wit.
7. Schakel over naar zwart-wit
Soms wordt een afbeelding dramatischer als de afleidende bleke kleur wordt verwijderd en het oog de afbeelding visueel in zijn grafische vorm kan waarderen.
Door de afbeelding met behulp van nabewerkingssoftware naar zwart-wit te converteren, zijn er meer opties dan wanneer de camera dit doet. Denk aan het aanpassen van het contrast of het toevoegen van tinten. Het kost echter extra tijd en geduld voordat je de gewenste resultaten krijgt.
8. Gebruik nabewerkingssoftware
Een reeds genomen foto op een bewolkte dag met een vlak licht kan nog steeds in de nabewerking aangepast worden.
Een van de eerste stappen in de nabewerking is het verhogen van het contrast om diepte en definitie toe te voegen aan je beelden. Dit helpt om de verschillende elementen in je compositie beter uit te laten komen. Daarnaast kun je de kleurverzadiging verhogen om de natuurlijke kleuren te versterken zonder ze onnatuurlijk te laten lijken.
Door de helderheid en schaduwinstellingen aan te passen, kun je extra diepte creëren en subtiele nuances naar voren brengen, waardoor je foto meer dynamiek krijgt. Het gebruik van lokale aanpassingen, zoals het oplichten van specifieke delen van de foto of het toevoegen van schaduwen, kan ook helpen om meer focus en balans in je beeld te krijgen.
Daarnaast is het "Dehaze" filter een nuttige tool op bewolkte dagen, waarmee je nevel kunt verwijderen en de scherpte van je beeld kunt verbeteren. Als de kleuren door het vlakke licht niet goed tot hun recht komen, kan een zwart-wit conversie een goede optie zijn om de texturen en vormen in je foto te benadrukken, wat een interessante, zachte sfeer creëert.
Ook kunnen dodge- en burn-technieken worden toegepast om specifieke delen van de foto te accentueren en een natuurlijk ogende dynamiek toe te voegen.
Bewolkte foto's kunnen verleidelijk zijn om te zwaar te bewerken, maar probeer ook eens subtiel te zijn met filters en nabewerking. Houd het natuurlijk om de sfeer van de bewolkte dag vast te houden.
