RAW: het is dat intimiderende formaat waar je zoveel fotografen bij hoort zweren. Waarschijnlijk heb je dit wel eerder gehoord: RAW is beter. Maar waarom? En is het wel iets voor jou?
Het belangrijkste voordeel van fotograferen in RAW en niet gelijk in JPG's is dat je je foto's helemaal zelf kunt optimaliseren. Hoewel je tegenwoordig zelfs in de software voor het maken van een fotoboek je beelden kunt nabewerken, kan het extra mooie resultaten opleveren als je RAW bestanden op een computer aanpast. Lees hier meer over de zes voordelen van fotograferen in RAW.
Wanneer gebruik je geen RAW?
RAW is niet altijd beter. Er zijn een aantal redenen waarom je niet in RAW zou moeten fotograferen. De eerste is dat alle RAW-bestanden altijd een soort nabewerking vereisen voordat ze geschikt zijn om op internet of op veelgebruikte platforms bekeken te worden. Als je niet zoveel tijd te besteden hebt aan je foto's, is RAW niets voor jou.
RAW is ook onhandig bij actiefotografie. RAW-bestanden zijn veel groter dan JPG-bestanden dus het duurt langer om naar een geheugenkaart te schrijven, wat het dus niet geschikt maakt bij het fotograferen van sport of een andere activiteit waarbij snelle bewegingen plaatsvinden.
RAW-bestanden nemen ook veel ruimte in beslag. Dus met actiefotografie kun je niet volledig profiteren van de burst-modus van je camera (RAW-bestanden schrijven daarvoor te langzaam) en je geheugenkaarten raken te snel vol, omdat actiefotografie doorgaans meer opeenvolgende beelden nodig heeft dan bijvoorbeeld landschapsfotografie.
Tenslotte, als je je voornamelijk bezighoudt met het afdrukken van je foto's op 10x15 cm en je je niet heel druk maakt over zaken als een klein detailverlies in de schaduwen of in het dynamisch bereik: blijf fotograferen in JPG.
Ook als je je überhaupt geïntimideerd voelt door RAW, is het raadzaam om JPG te blijven gebruiken. JPG kan nog steeds mooie afbeeldingen produceren. Maar voor technisch mooie foto's met een breed scala aan tinten en details, is de overstap naar RAW het overwegen waard. Voor fotografie met een smartphone kun je gebruik maken van diverse camera-apps om in het RAW-formaat foto’s te maken.
Zes redenen om RAW wel te gebruiken
1. Dynamisch bereik
De sensor van je camera is eigenlijk alleen in staat om een deel van het beschikbare dynamische bereik in een opname vast te leggen. Dat betekent dat het hele scala aan tonen, van donker tot licht, niet in je afbeelding terecht zal komen. Door in RAW te fotograferen, leg je de meeste gegevens vast die je sensor kan verzamelen. JPG bewaart niet al die gegevens, en daarom hebben JPG-afbeeldingen soms uitgeblazen hooglichten of veel te zwarte schaduwen.
Waarom is er een verschil? JPG is een gecomprimeerd afbeeldingsformaat. Dat betekent dat het van nature een formaat is dat probeert een klein bestand te maken. Wanneer de camera een JPG-afbeelding maakt, vindt er verwerking plaats in de camera. Sommige informatie wordt als onnodig beschouwd en weggegooid. De camera beslist ook zelf wat er met dat beeld moet gebeuren om het er beter uit te laten zien. Het kan het beeld verscherpen, of het kan de kleuren een beetje verzadigen en het contrast aanpassen.
Een RAW-bestand daarentegen is precies dat: RAW. Het bewaart alle informatie die het verzamelt en het rotzooit helemaal niet met het bestand.
2. Volledige controle
In RAW ben je de baas bent over hoe die foto's er uiteindelijk uit zullen gaan zien. Jij bent slimmer dan de processor van je camera en de kans is groot dat je ook veel betere software op je computer hebt staan dan wat er in je camera is ingebouwd. Zo kun je zelf creatieve beslissingen nemen.
Zo kun je zelf de kleurverzadiging aanpassen, bepalen hoeveel details er uit de schaduwen gehaald moeten worden en de witbalans wijzigen. Jij bepaalt hoe het beeld eruit gaat zien, en als je van gedachten verandert, kun je alle veranderingen altijd ongedaan maken.
Hoewel dit ook allemaal kan met een JPG, zijn de resultaten niet zo goed omdat de camera al veel informatie over de afbeelding heeft weggegooid toen deze het JPG-bestand maakte.
Ben je bijvoorbeeld ooit teleurgesteld geweest over het vermogen van bepaalde software om een JPG-bestanden te verscherpen? Dat is niet helemaal de fout van de software. JPG's zijn al verscherpt, dus het is gemakkelijk om ze te veel te verscherpen. Met een RAW-bestand kunnen ook delen van een opname selectief verscherpt worden, terwijl andere delen met rust gelaten kunnen worden.
3. Non destructief editen
Wat betekent dat? Heb je ooit je JPG-bestand bewerkt, opgeslagen en je toen gerealiseerd dat je het origineel hebt overschreven? Misschien is dat prima - misschien ben je niet van plan die oude versie te herstellen. Maar wat als je het bestand kleiner hebt gemaakt, of je hebt er een artistiek filter op toegepast, of je hebt er iets cools en creatiefs mee gedaan maar uiteindelijk wil je toch niet dat die variatie de enige versie van die afbeelding is? Als je in JPG werkt, heb je pech. Tenzij dit nog ongedaan gemaakt kan worden in Photoshop, zit je vast aan de bewerkte versie.
Met RAW kun je altijd teruggaan en dat originele bestand terughalen. Bovendien houdt RAW alles bij wat je met je bestand hebt gedaan, zodat je je nooit meer achter je hoofd hoeft te krabben en je af moet vragen hoe je iets dat je met een beeld hebt gedaan, misschien weken of maanden eerder, ongedaan kunt maken.
De trieste waarheid over JPG's is dat hoe meer je ze bewerkt, hoe meer kwaliteit ze verliezen. Dus elke keer dat je een JPG opent, deze aanpast en vervolgens weer opslaat, is dat net iets erger. Dit wordt een gecomprimeerd bestandsformaat genoemd.
Tip: bewaar altijd de originele versie van het bestand. Bewerk het nooit rechtstreeks, maar gebruik de gekopieerde versie.
4. Geen zorgen over de witbalans meer
De automatische witbalans instelling van een camera is niet altijd goed. Het zelf instellen van de witbalans voor binnenverlichting zal niet effectief zijn als er ook daglicht door de ramen valt. En het gebruik van een witte kaart is niet erg praktisch of snel.
Fotografeer je in RAW, dan hoef je je helemaal geen zorgen te maken over de witbalans in je camera. De witbalans kan eenvoudig gecorrigeerd worden door de kleine schuifregelaar in het verfprogramma heen en weer te bewegen. Hiermee kun je het wit opwarmen of afkoelen. De editor kan de witbalans wijzigen zonder dat de afbeelding achteruitgaat.
5. Meer uit moeilijke lichtsituaties halen
Iedereen weet dat je altijd op het magische uur moet fotograferen. Maar veel momenten vinden op een ander tijdstip plaats. Als je fotografeert in zeer heldere omstandigheden waarvan je weet dat je met opgeblazen highlights gaat eindigen, schakel dan over naar RAW.
Als je wat details in de hoogtepunten verliest, is de kans redelijk groot dat je ze tijdens de nabewerking weer terug kunt halen. Dat komt doordat het RAW-formaat tussen 4.000+ en 16.000+ helderheidsniveaus vastlegt. Hoeveel doet JPG? 256. Het betekent dat je veel meer kunt doen om je RAW-afbeeldingen te verbeteren dan bij een JPG. Zelfs zeer slecht belichte foto's kun je er mee repareren.
Merk op dat je misschien niets kunt terughalen uit geheel uitgeblazen gebieden; zoals de zijkant van de afbeelding van de kat hierboven. Hoewel RAW veel extra helderheidsniveaus vastlegt, kan het ze nog steeds niet allemaal vastleggen. Dus in plaats van te proberen die gedeeltelijk overbelichte afbeelding te verbeteren, kun je er misschien beter een artistieke high-key afbeelding van maken.
6. Afbeeldingen kunnen op groot formaat afgedrukt worden
Je kunt een JPG ook op een groot formaat afdrukken, maar er is een limiet aan hoe groot je kunt gaan totdat je kwaliteitsverlies door JPG-compressie gaat zien. Een RAW-bestand is alleen beperkt tot het aantal megapixels dat een camera heeft. Met die hoge megapixel camera's van tegenwoordig betekent dit overigens dat je potentieel enorme prints kunt maken zonder kwaliteitsverlies, zeker als je een lage JPG-compressie kiest.
Ten slotte
Twijfel je nog steeds? Bij de meeste camera's heb je de mogelijkheid om tegelijkertijd in RAW en JPEG te fotograferen. Je hebt de JPEG-versies, zodat je ze snel kunt afdrukken en delen. Maar je hebt tegelijk de RAW-versies bij de hand voor het geval je later terug wilt gaan om je bestanden te verbeteren.
© In samenwerking met / dank aan David Peterson - Fotografie.nl
