Fotograaf Tom van der Leij reist de wereld over. Er komt van alles voor zijn lens. Zo kwam hij er in Toronto achter dat je eerst toestemming moet vragen als je iemand fotografeert.
De stad heeft een open ambiance en een enorme veelzijdigheid aan culturen. Toronto is een fijne stad om te bezoeken. Bovendien ligt op twee uur rijden een van de natste dromen van iedere fotograaf: de Niagarawatervallen! Het is vreemd om te merken dat de tolerante inwoners er vaak niet van gediend zijn als je ze ongevraagd fotografeert.
Toronto leent zich bij uitstek om per fiets te verkennen. Er staan huurfietsen op elke hoek van de straat en het is er vlak. Ondanks haar jonge geschiedenis heeft de stad zeer leuke buurtjes en aparte winkelstraten. De sfeer wordt bepaald door de inwoners die uit alle hoeken van de wereld hier naartoe gekomen zijn om een bestaan op te bouwen. Ze zijn doorgaans uitermate vriendelijk en behulpzaam.
De fotogenieke Niagarawatervallen op de grens met de Verenigde Staten en Canada liggen op twee uur rijden van Toronto. Het stadje Niagara Falls is mooi door zijn lelijkheid. Althans als het gaat om Clifton Hill, de entertainmentstraat die op de watervallen uitkomt.
Een aantal keer krijg ik een vijandige blik als ik mensen net iets te pontificaal in beeld heb
Clifton Hill doet Amerikaans aan door de schreeuwerige reclame-uitingen, plastic kermisattracties en vette eettenten waar tussendoor volgevreten toeristen met jengelende kinderen lopen. Het is even wennen al die lelijkheid naast de pure magie van de watervallen.
Maar het levert ook interessant beeld op. Niet iedereen is er echter van gediend als ze ongevraagd gefotografeerd worden. Een aantal keer krijg ik een vijandige blik als ik mensen net iets te pontificaal in beeld heb. Ik ben die reactie niet zo gewend. In islamitische landen of bij bepaalde stammen is het moeilijker om mensen te fotograferen. Dat heeft vaak met religie of geld te maken. Maar hier lijkt het om iets anders te gaan.
Toen ik zojuist nog op de overvolle toeristenboot zat viel het me op dat de meeste toeristen het geen probleem vonden dat ik foto’s van ze maakte. Ondanks dat ze er niet bepaald op hun elegantst uitzagen; in blauwe poncho, doorweekte kop en uitgelopen make-up. Maar iedereen zat in hetzelfde schuitje, de mensen waren in een soort euforiestemming.
Wat mij bevreemdde was het gedrag van de boottoeristen ten aanzien van hun camera’s. In eerste instantie werden bij het geringste druppeltje de camera’s naarstig opgeborgen. Maar toen de boot dichtbij de waterval vaarde en een enorme waterdampwolk alles kleddernat maakte, werden de camera’s weer te voorschijn gehaald om met totaal bedruppelde lenzen toch nog die watervalfoto van dichtbij te maken.
Nog net niet briesend vraagt hij me waarom ik foto’s van de kinderen maak
Een doorweekte vrouw merkt lachend op dat ze er wel erg charmant uit moet zien als ik een foto van haar maak. Hoe anders reageren de mensen in het dorpje Niagara Falls en op straat in Toronto als ik ze ongevraagd fotografeer.
Toronto ligt prachtig gelegen aan het Ontariomeer. Aan de oever staat een bestelbus van het bierbedrijf Amsterdam geparkeerd. Aangezien ik voor de Amsterdamse krant Het Parool een artikel over de stad maak lijkt een foto van de bestelbus met de hoofdstedelijke naam erop een must.
Vanuit mijn ooghoek zie ik de chauffeur uitstappen. Hij gaat voor mij, middenin mijn beeld staan en deelt op kwade toon mede dat ik niet zomaar foto’s van de bus mag nemen. Daar moet ik toestemming voor hebben. Ik kijk hem verontwaardigd aan en zeg dat ik mijn werk doe en schiet nu de bus met hem ervoor.
De volgende ochtend spreek ik een mooi donker meisje aan in het metrostation Union en vraag of ik haar mag portretteren. Ze vindt het geen probleem. Ik schiet een aantal foto’s tot ik van dichtbij hoor: Heee! Sir, Sir SIR! Een man schreeuwt luidt in mijn oor.
Als mensen gaan schreeuwen reageer ik per definitie niet, en dus klik ik door. “You can’t do this!” blaft hij. Ik kijk hem aan en zeg: “Sure I can,” en schiet nog een paar keer. Hij dreigt om de politie te bellen. Ik vraag hem wie hij in hemelsnaam is om zich te bemoeien met mijn werk. Hij identificeert zichzelf en blijkt voor de metro te werken.
“Maar,” zeg ik hem, “Ik maak alleen een portret van dit meisje met de muur als achtergrond, wat is daar het probleem van?” Reglementen, toestemming, houden aan de wet, een hoop bullshit excuses krijg ik als antwoord. Voor mij is zo de lol er van af.
Als ik op de laatste dag van mijn verblijf het Ontario Museum van de buitenkant fotografeer met wat kinderen op de voorgrond stapt er een docent op me af. Het type bodybuilder. Nog net niet briesend vraagt hij me waarom ik foto’s van de kinderen maak. Ik blijf rustig en vertel hem dat ik foto’s van het museum maak met de kids op de voorgrond.
De kracht van fotografie ligt vaak in een detail, bij een moment en een ingeving
“Het is immers levendiger als er iemand op de foto staat niet waar,” antwoord ik? Weer krijg ik een riedel van dat dit echt niet zomaar kan, dat er toestemming voor gegeven moet worden en het anders volgens de wet strafbaar is.
Ik vertel hem dat ik fotograaf ben en ik een beetje moe begin te worden van mensen die me vertellen wat ik wel en niet mag fotograferen. Uiteindelijk bindt hij in als hij doorheeft dat ik geen perverse mafketel ben.
Al met al begrijp ik best dat mensen hun omgeving willen beschermen. Ook snap ik dat je in bepaalde gevallen te maken hebt met portretrecht. Maar ik moet mezelf wel behoeden me niet te laten beperken door dit soort voorvallen.
De kracht van fotografie ligt vaak in een detail, bij een moment en een ingeving. Als je dan eerst moet nadenken of iets mag of niet dan is dat moment vervlogen.
Toronto is een erg fijne stad, met zeer behulpzame en vriendelijke mensen die het helemaal niet erg vinden om op de foto te gaan mits je het ze vraagt. Met een huurfiets verplaats je je gemakkelijk door de stad en mocht er iemand een probleem maken van je fotografeergedrag....wel, dan kun je altijd weer gewoon snel doorfietsen.
Handige websites: www.seetorontonow.com, www.designlinesmagazine.com, www.artinsite.com, www.toronto.ca.
