Voor het fotograferen van bomen, bossen en (bijna) alle facetten die in het eerste deel besproken zijn, kom je met een compactcamera een heel eind. Maar er is nog meer nodig in een bos waar je - vooral in de zomer als er veel blad aan de bomen zit - met matige lichtomstandigheden te maken hebt. Een 'boodschappenlijst' plus vijf beste boomrijke locaties.
Wat gaat mee in de fototas?
Zeiden we matige lichtomstandigheden? Dan is een statief(je) zeer aan te raden. Op de meeste camera’s zit een zelfontspanner die prima voor deze tak van fotografie is te gebruiken. Met langzame sluitertijden, neemt de kans op bewegingsonscherpte fors toe.
Keuze in objectieven
Wie de uitgestrektheid of grootsheid van een bos wil vastleggen heeft veel aan een groothoeklens. De objectieven van de meeste compactcamera’s beginnen bij 35mm, wat eigenlijk te weinig is. Let hier bij de aanschaf op, want er zijn ook camera’s die al bij 28 of 24mm beginnen. Voor de bezitters van een digitale spiegelreflexcamera is het bij deze fotografiediscipline soms een nadeel dat er (vaak) sprake is van een ‘vergrotingsfactor’. Een 28mm verandert daardoor al snel in een 50mm. Gelukkig hebben de meeste merken daarvoor zogenaamde ultragroothoeken, al dan niet speciaal ontwikkeld voor digitale camera’s, op de markt gebracht. Deze objectieven beginnen soms al bij 10mm. Nadeel is dat er relatief vaak vervorming optreedt, waardoor een rechte boomstam ineens de vorm van een banaan krijgt. Het is dus zaak om dit goed uit te testen voordat men tot de aanschaf van een dergelijk objectief overgaat.
De bekende Nederlandse fotograaf Martin Kers maakt veel gebruik van deze ‘techniek’
Het gebruik van (lange) teleobjectieven lijkt in een bos niet meteen voor de hand te liggen. Niets echter minder waar. Door het gebruik van een teleobjectief wordt het beeld als het ware een beetje in elkaar gedrukt. De bekende Nederlandse fotograaf Martin Kers maakt veel gebruik van deze ‘techniek’. Ook voor het fotograferen van dieren in het bos is een teleobjectief natuurlijk zeer welkom. Hoe lichtsterker een dergelijk objectief is, hoe beter (en duurder). Een stop lichtwinst, bijvoorbeeld van F4 naar F2.8 betekent meer dan een verdubbeling van de prijs.
Notities maken
Ook bij het fotograferen van bomen en bossen is het een kwestie van de ogen openhouden en aantekeningen maken van plekjes waar je met ander weer, op een andere tijdstip van de dag of in een anders seizoen eens terug moet komen. Je kunt dat het beste in een bestandje (database) op de computer of in een eenvoudig schrift bijhouden. Dat kan net zo uitgebreid als je zelf wilt. Belangrijk om sowieso te noteren zijn plaats, omschrijving van het onderwerp, jaargetijde of maand waarin de plek nog eens bezocht moet worden en de aandachtspunten die je zijn opgevallen. Deze waardevolle informatie gaat vaak verloren als het niet ergens staat genoteerd. Ook handig is het om de bewuste plek aan te geven op een topografische kaart of het in te meten met bijvoorbeeld een GPS-systeem.
Boom- en bosrijke plekken
Het voordeel van Nederland is dat er op een betrekkelijk klein oppervlak zoveel verschillende landschappen te vinden zijn. Eigenlijk is het dan ook bijna overal mogelijk om mooie foto’s van bomen en bossen te maken.
Fotografie.nl heeft toch een vijftal bijzondere plekken voor je geselecteerd. De nummers achter ‘topografische kaart’ verwijzen naar de kaartbladen (1:25.000) zoals die worden uitgegeven door de Topografische Dienst.
Winterswijk - Bekendelle
Bossen die op lemige grond staan, kennen vaak een rijke voorjaarsflora. Als er ook nog eens een beekje door zo’n weelderig bos slingert, zijn de fotografische mogelijkheden nog uitgebreider. Het kleine bos Bekendelle bij Winterswijk is een prachtig voorbeeld. Ook in de herfst en in de winter heeft dit bos met het beekje de Slinge veel te bieden.(Topografische kaart 41E).
Doorn - Austerlitz
Langs de weg tussen Amersfoort en Doorn (N227) liggen uitgestrekte bossen. Dit zijn van oorsprong productiebossen, maar de laatste jaren wordt het steeds afwisselender. Opvallend in dit gebied zijn de vele krentenboompjes die het landschap tot in de late herfst een rode kleur geven. Vooral de combinatie met de geel kleurende lariksbossen zorgt voor een waar kleurenspektakel. (Topografische kaart 32C en 32D).
Dieren - Veluwezoom
De Veluwe is van de meest bekende natuurgebieden van Nederland. Iets minder bekend, maar minstens net zo mooi is de Veluwezoom. Vlak bij Dieren ligt de zogenaamde Carolinaberg. Hier zijn een aantal fraaie beukenbossen en beukenlanen te vinden.
Door de hoogteverschillen in het landschap zijn hier in alle jaargetijden prachtige beelden te maken van strakke lijnen in het bos.
Doordat in beukenbossen de ondergroei schaars is, komen de rechtlijnige vormen nog beter tot zijn recht. (Topografische kaart 33D, 33G, 40B en 40E).
Finsterwolde - Carel Coenraadpolder
In het puntje van Oost-Groningen ligt de Carel Coenraadpolder. Dit is niet een plek waar je als eerste aan denkt als het over het fotograferen van bomen en bossen gaat. Integendeel, bijna nergens in Nederland is het landschap zo leeg als hier.
Vooral als (hagel)buien worden afgewisseld met zon zijn de kleuren of juist het gebrek daaraan indrukwekkend. De enkele boom of boomgroep die er te vinden is, geven iets extra’s aan een herfst- of winterfoto. (Topografische kaart 8A en 8C).
Kale duinen - Appelscha
Ze worden steeds zeldzamer in Nederland: zandverstuivingen. Diverse natuurorganisaties proberen met rigoureuze maatregelen iets te doen aan dit ook fotografisch gezien zeer interessante landschapstype.
Op het Aekingerzand of de Kale Duinen bij Appelscha steken de altijd groene en vaak grillige vliegdennen prachtig af tegen het warmgele zand. In elk jaargetijde een aanrader. Ook wortels van bomen zijn in alle seizoen een fotografisch onderwerp. Vooral op zandverstuivingen zoals hier op de Kale Duinen bij Appelscha. (Topografische kaart 11H, 12C, 16F en 17A).
Lees ook Over bomen en bossen deel 1.
